Skąd się biorą zwierzęta w zoo?

Skąd się biorą zwierzęta w zoo? Zapytaliśmy o to naszych zwiedzających – jak się okazuje, panuje na ten temat wiele mitów. Niektórzy myślą, że kupujemy zwierzęta, tymczasem jest to nieprawda. Jak zatem jest? Wyjaśniamy w naszym tekście.

Nieustanna wymiana

Ogrody zoologiczne na świecie nie kupują zwierząt. Nie odławiają ich też ze środowiska naturalnego. Zwierzęta w naszym zoo urodziły się u nas, albo przyjechały z innych zoo. Czy są od tej sytuacji wyjątki? Owszem, ale nie bez przyczyny mówimy na nie wyjątki – stanowią bowiem ułamek transportów zwierząt. Przykładowo Miłek, nasz najmłodszy wilk, został odłowiony z natury z okolic Milicza, gdyż był dokarmiany przez ludzi i podchodził za blisko ludzkich siedzib. Trafił do naszego zoo dla swojego bezpieczeństwa.

Czytaj więcej: Poznajcie Miłka

Niedźwiedzica Przemisia jest nieco podobnym przypadkiem co Miłek, gdyż też nie wykazywała rezerwy w stosunku do ludzi i została odłowiona z okolic Przemyśla. Miała zamieszkać u nas tymczasowo, ale zadomowiła się na stałe. Nasze słonice, Birma i Toto, pamiętają jeszcze czasy występów w cyrku. Na szczęście takie przypadki są już niespotykane. Historia Miłka, Przemisi, Birmy i Toto wyłamuje się ze schematów funkcjonowania zoo.

Jak ten schemat wygląda? Między zoo zrzeszonymi w Europejskim Stowarzyszeniu Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (EAZA) trwa nieustanna wymiana zwierząt w celach hodowli zachowawczej, która jest organiczną, bazową i zupełnie podstawową działalnością zoo na całym świecie, obok działalności ochroniarskiej i naukowej.

Hodowla musi być prowadzona w sposób nieprzypadkowy i skoordynowany. Podstawą do zrozumienia naszej misji jest uświadomienie sobie, jak istotny jest nasz wpływ na ochronę światowej bioróżnorodności. Każde zoo współtworzy żywy bank genów i to zasadnością prowadzenia hodowli danego gatunku kierujemy się bardziej, niż np. jego popularnością.

Owszem, każdy chce zobaczyć w zoo lwa, słonia i żyrafę, ale za nimi kryją się być może mniej popularne, ale istotne z punktu widzenia hodowlanego gatunki. Funkcjonowanie zoo jest oparte na planach hodowlanych, które czerpią z planów gatunkowych opublikowanych przez EAZA. Na potrzeby danego gatunku tworzy się nową lub dostosowuje istniejącą ekspozycję, by spełniała wszelkie warunki hodowlane. Główne kryteria, z których wynika zasadność prowadzenia hodowli danego gatunku, to kategoria zagrożenia według IUCN (Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody) oraz rola jaką hodowla ex situ (poza środowiskiem występowania, czyli w tym wypadku w zoo) może odegrać w ochronie danego gatunku. Celem może być np. edukacja przyrodnicza, stworzenie populacji zabezpieczającej, źródło do odtwarzania populacji in situ (w naturze), badania naukowe.

Gatunki koordynowane i programy hodowlane

130  gatunków w naszym zoo jest objętych Europejskim Programem Ochrony Zwierząt (EEP), czyli programem hodowli gatunków w różnym stopniu zagrożonych wyginięciem. Gatunki te mają swoich koordynatorów, którzy posiadają pełną wiedzę o wszystkich osobnikach w ogrodach zoologicznych. Decydują o tym, z jakiego zoo dane zwierzę wyjedzie i do którego pojedzie, kierując się tworzeniem jak najoptymalniejszych par pod względem genetycznym. Zwierzęta spokrewnione nie mogą być ze sobą łączone. Nie wszystkie pary zwierząt mają też zgodę na rozmnażanie i taka decyzja odnośnie niektórych gatunków również należy do koordynatora.

Co z gatunkami, które nie są koordynowane? Tu ogrody dogadują się między sobą. Często wymieniamy się i w zamian za jedne zwierzęta oddajemy inne – głównie w przypadku zwierząt terraryjnych, ptaków, ryb, czy małych ssaków. Chodzi o to by zoptymalizować transporty – tak by były wygodne logistycznie dla nas i możliwie szybkie i jak najmniej stresujące dla zwierząt. Niezależnie od tego, czy gatunek jest koordynowany czy też nie, uwzględnia się to, aby transport był realizowany z możliwie bliskiego zoo i trwał jak najkrócej.  

Transport, czyli jak przewozi się zwierzę z zoo do zoo

Co dzieje się po zapadnięciu decyzji o transporcie zwierzęcia? Więcej przeczytasz tu: Jak się transportuje nosorożca, żyrafę i ryby?