Szczudłak ma bardzo szeroki zasięg występowania – zamieszkuje wszystkie kontynenty oprócz Antarktydy. Siedliska szczudłaka obejmują m.in. bagna, płytkie brzegi jezior, koryta rzek, zalane pola, stawy rybne.

W zależności od miejsca występowania, szczudłaki mogą prowadzić dalekie migracje, albo koczujący lub osiadły tryb życia.

Szczudłak jest gatunkiem typowo stadnym, występuje w małych grupkach (do 15 osobników) lub w większych stadach liczących od kilkuset do tysiąca osobników podczas migracji (w okresie zimowym). W trakcie okresu lęgowego para ptaków, może przebywać z dala od innych szczudłaków lub tworzyć luźne kolonie licząc od 2 do 50 osobników, (rzadziej do kilkuset par). Szczudłak rozmnaża się zazwyczaj na płytkich słodkowodnych i słonawych terenach podmokłych z piaskiem, błotem, gliną i otwartymi brzegami, wysepkami.

Dieta szczudłaka jest silnie sezonowa, ale generalnie obejmuje owady wodne, mięczaki, skorupiaki, pająki, skąposzczety, wieloszczety, a także kijanki, skrzek płazów, małe ryby, ikrę ryb, czasem nasiona.

Ogólny trend populacji jest niejasny – niektóre populacje na świecie mogą być stabilne (np. w Europie), wzrastać lub mieć nieznany trend.

Misją ZOO Wrocław jest prowadzenie działań edukacyjnych i ochrona zagrożonych gatunków. Realizuje ją na swoim terenie, ale również poza nim. W ramach ochrony gatunkowej na terenie zoo prowadzona jest hodowla zachowawcza gatunków zagrożonych wyginięciem lub tych, które wyginęły w naturze. To też zoo, które najbardziej angażuje się w ratowanie zwierząt w środowisku naturalnym. Odwiedzając wrocławskie zoo, a zwłaszcza wybierając bilet wstępu „ZOO NA RATUNEK”, zwiedzający pomagają ocalić liczne gatunki zwierząt.