Lokalnie znany jako yaki lub wolai, jego skóra i bezwłosa twarz są, z wyjątkiem niektórych białych włosów na ramionach jest całkowicie czarna. Niezwykłe wśród naczelnych jest to, że ma uderzające czerwonawo-brązowe oczy. Charakteryzuje się kępką długich włosów lub grzebienia na czubku głowy. Ma wygląd „małpopodobny” ze względu na prawie nieistniejący, niewidoczny, szczątkowy kikut ogona o długości zaledwie około 2 cm. Przy całkowitej długości ciała od 44 cm do 60 cm i wadze od 3,6 kg do 10,4 kg, jest to jeden z mniejszych gatunków makaków. Jego oczekiwaną długość życia na wolności szacuje się na około 15-20 lat.

Makak czubaty jest dziennym mieszkańcem lasów deszczowych. Głównie lądowy, spędza ponad 60% swojego dnia na ziemi gdzie szuka pożywienia. Śpi na drzewach w towarzystwie innych makaków.

Żyje zwykle w grupach liczących od pięciu do dwudziestu pięciu zwierząt, a czasami w grupach liczących do siedemdziesięciu pięciu zwierząt. Mniejsze grupy mają tylko jednego dorosłego samca, podczas gdy większe grupy mają do czterech samców. Jednak dorosłe samice zawsze przewyższają liczebnie dorosłych mężczyzn o około 4:1. Młode dorosłe samce są zmuszani do opuszczenia swojej grupy urodzeniowej po osiągnięciu dojrzałości, czasami tworząc grupy kawalerskie przed szukaniem połączenia z istniejącą grupą dorosłych mieszanych płci. Komunikacja składa się z różnych dźwięków i gestów; takie jak prezentacja długich zębów z grymasem, wyraźny gest groźby.