Poza Afryką Subsaharyjską, lew występował wcześniej od Afryki Północnej przez Azję Południowo-Wschodnią, Europę, aż po Indie.

Wcześniej wyróżniano aż 11 różnych podgatunków lwów, zależnie od tego, z których krajów i regionów pochodziły. Obecnie występują dwa podgatunki lwa afrykańskiego Panthera leo: lew południowy Panthera leo melanochaita obejmujący lwy z Afryki Wschodniej i Południowej oraz lwy północnoafrykańskie Panthera leo leo – lwy ze środkowej i zachodniej Afryki. Nowa systematyka bazuje na badaniach genetycznych i przez to jest bardziej rzetelna, niż przyporządkowanie gatunków wg regionów geograficznych.

Obecnie poza Afryką, przetrwała tylko pojedyncza izolowana populacja w Parku Narodowym Gir Forest w Indiach. Szacuje się, że lwy prawdopodobnie przetrwały na terenie obejmującym zaledwie 8% ich historycznego zasięgu występowania. Uważa się, że lwy występują w większości krajów Afryki Subsaharyjskiej, jednakże brakuje szczegółowych badań i danych w tym zakresie. Na niektórych obszarach wpływ na przetrwanie lwów mógł mieć konflikt zbrojny (np. Sudan Południowy, Republika Środkowoafrykańska), czy też kłusownictwo związane z handlem kością słoniową (np. Mozambik). Ponadto istotna jest też gęstość zaludnienia, ilość obszarów chronionych czy dostępność bazy pokarmowej dla drapieżników.

Lwy mają szeroką tolerancję siedliskową, jednakże nie spotkamy ich w lasach tropikalnych i w głębi Sahary. Pierwotnym środowiskiem życia lwów są otwarte lasy, gęste łąki i zarośla, gdzie jest wystarczająco dużo miejsca do polowań. Gdy woda jest dostępna, lwy piją regularnie, jednak mogą zaspokoić zapotrzebowanie na płyny jedząc swoje ofiary, a nawet korzystają z roślin (np. melona tsama z pustyni Kalahari). Dzięki temu mogą przeżyć w bardzo suchym środowisku. W Indiach siedliskiem lwa jest suchy las liściasty.

Lwy jako jedyne kotowate są zwierzętami socjalnymi i żyją w grupach rodzinnych, liczących od 10 do 20 osobników, ale spotkać można także samotniki.

Lwy mogą być aktywne w nocy, albo o zmierzchu. Większość dnia (do 20 godzin) spędzają odpoczywając, w celu zaoszczędzenia energii (kiedy nie polują), albo chroniąc się przed upałem.

Lwy polują na zwierzęta kopytne często nawet dużo większe niż one same. Samice są doskonałymi myśliwymi: są szybsze i zwinniejsze niż samce, które rozwijają mniejszą prędkość, a ponadto przyciągają uwagę swoim wyglądem. Po upolowaniu zdobyczy lwice zaciągają zwierzę do stada, gdzie jako pierwszy je samiec alfa, potem pozostałe samce, samice i na końcu młode.

Jeden samiec łączy się z kilkoma samicami, więc występuje u nich poligamia, prócz roli rozrodu jego zadaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa samicom i młodym oraz obrona terytorium. Rozmnażają się przez cały rok. Po ciąży trwającej około 105 dni, rodzi się od 2 do 6 młodych, którymi przez kilka lat opiekuje się całe stado. Jako jeden z nielicznych gatunków zwierząt, lwice zamieniają się w opiece nad młodymi. Kiedy matka pójdzie zapolować, lwiątka pilnują „lwie ciocie”, które w razie śmierci matki adoptują młode i wychowują dalej jak własne. W ciągu życia jedna lwica może odchować nawet 40 młodych.

Samce lwów żyją zwykle krócej niż samice i średnia ich wieku wynosi około 10 lat, jednak notowano przypadki, gdzie samotniki żyły nawet 16 lat. Dla samic wiek od 15-16 lat jest przeciętnym wiekiem, ale w ogrodzie zoologicznym mogą żyć trochę dłużej, nawet do 20 lat. Do dojrzałości przeżywa jedno na pięć lwiątek, gdyż mogą być celem sępów, hien, lampartów czy nawet chorób oraz innych samców lwów.

Samice pozostają ze swoim stadem do końca życia, ale młode samce, gdy tylko osiągną dojrzałość płciową zmuszone są opuścić stado i szukać innego, gdzie mogą walczyć o dominację nad stadem samic z innymi samcami. Jeśli lew przegra walkę z innym traci swoją pozycję i opuszcza stado robiąc miejsce nowemu liderowi, który może zabić młode lwy i zapłodnić samicę, aby urodziły mu jego dzieci. Zdarza się jednak, że lwice bronią swoich młodych nawet przed przywódcą stada.

Szacuje się, że w latach 1993-2014 populacja lwów uległa redukcji o około 43%. Wśród głównych przyczyn spadku liczebności uważa się kłusownictwo, utratę siedlisk oraz wyczerpywania się bazy pokarmowej.

Pojawiającym się zagrożeniem jest handel kością i innymi częściami ciała lwów, używanych do tradycyjnej medycyny, zarówno w Afryce, jak i w Azji. Ponadto w niektórych rejonach Afryki nasilony jest konflikt między ludźmi a lwami, ze względu na straty inwentarza żywego. W wyniku ograniczonego terenu i zubożenia bazy pokarmowej, lwy polują na zwierzęta hodowlane (np. bydło), co wiąże się z dużymi stratami finansowymi dla tamtejszej ludności. W rezultacie drapieżniki te są prześladowane na terenach hodowlanych w całej Afryce. Niewiele wiadomo na temat liczby zabitych lwów przez miejscową ludność, jednak uważa się to za główne zagrożenie dla ich przetrwania poza obszarami chronionymi. Wdrożenie odpowiednich środków w zakresie zarządzania zwierzętami hodowlanymi w połączeniu z mechanizmami kompensowania strat w inwentarzu, to jedne z głównych odpowiedzi na rozwiązanie konfliktu człowiek-lew.

Zagęszczenie populacji lwów jest ściśle związane z dostępnością ofiar, przede wszystkich dużych, roślinożernych ssaków. Tym ostatnim zagraża szczególnie niezrównoważony rozwój i coraz bardziej skomercjalizowany handel mięsem dzikich zwierząt. Powoduje to zmniejszenie się populacji ofiar na dużych obszarach afrykańskiej sawanny.

Nielegalny handel częściami ciała lwów, wykorzystywanymi do celów pseudo leczniczych to kolejne poważne zagrożenie dla subpopulacji afrykańskiej i azjatyckiej. W Afryce Zachodniej i Środkowej zanotowano wiele zastosowań skór i kości lwów (przy czym najczęściej wykorzystuje się kości i tłuszcz). Ponadto badania przeprowadzone w Nigerii w Parku Narodowym Yankari wykazały, że ponad 22 części ciała lwa, uznawane są przez tamtejszą ludność za mające wartość leczniczą. Większość z ponad 200 ankietowanych przyznała, że używała w przeszłości części ciała lwa, a połowa w ciągu ostatnich trzech lat.

Wydaje się, że również w Azji rośnie zainteresowanie wykorzystaniem kości lwa afrykańskiego. Historycznie w tradycyjnej medycynie chińskiej stosuje się części ciała tygrysa, natomiast rząd Chin zezwolił na użycie kości lwa do produkcji win pseudo leczniczych (tradycyjnie zawierają kości tygrysa). Republika Południowej Afryki zgłosiła eksport m.in. do Chin, dużych ilości kości lwów pochodzących z niewoli. Należy jednak pamiętaj, że legalny handel kością lwów, może być przykrywką dla nielegalnego pozyskiwania części ciała dużych kotowatych.

Polowania komercyjne na lwy w celu pozyskania trofeum, odbywają się w wielu krajach Afryki Subsaharyjskiej. Uważane są za ważne narzędzie służące ochronie dzikich terenów, zapewniające środki finansowe na ochronę lwa dla rządów i społeczności lokalnych. Jednakże metoda ta nie jest pozbawiona kontrowersji. Na niektórych obszarach polowano na większą ilość lwów niż zalecano.

Lwy narażone są także na choroby przenoszone przez psy i inne ssaki drapieżne jakim jest wirus CDV spokrewniony z nosówką, który w 1994 r. wywołał epidemię w parku Serengeti. Lwy podatne są także na gruźlicę i FIV czyli koci odpowiednik AIDS. Przez 25 lat liczba lwów zmniejszyła się z ok. 100 tys. Do ok. 25 tys. Osobników.

Od 1975 roku gatunek Panthera leo został uwzględniony w Załączniku CITES II Konwencji Waszyngtońskiej. W Afryce lwy obecne są na dużych i dobrze zarządzanych obszarach chronionych, stanowiąc jedno z najpopularniejszych zwierząt na liście turystów odwiedzających ten kraj. Większość obszarów we Wschodniej i Południowej Afryce posiada infrastrukturę, wspierającą turystykę dzięki czemu obecność lwów na tych obszarach generuje znaczne dochody. Wiąże się to jednoczenie z zachętą do ochrony dzikich terenów.