Dzioborożec kafryjski jest największym gatunkiem w rodzinie dzioborożców (Bucerotidae). Jest podobny do dzioborożca abisyńskiego. Ptak ten osiąga do 100 cm długości, masę ciała od 2,2 do 4,2 kg, a rozpiętość skrzydeł od 120 cm do 180 cm. Upierzenie tych dzioborożców jest całkowicie czarne z białymi lotkami, widocznymi podczas lotu. Samce mają nagą, czerwoną skórę części twarzowej, zwłaszcza wokół oczu na policzkach i pod dziobem. Samice są mniej intensywnie ubarwione, czasem posiadają fioletową plamkę na gardle. Kolejną cechą wyróżniającą te ptaki jest nadmuchiwany worek gardłowy.

Mają także gęsto ułożone pióra wokół oczu, pełniące to samo zadanie co rzęsy u ssaków – chronią przed kurzem i słońcem. Młodociane dzioborożce kafryńskie mają takie samo ubarwienie piór jak osobniki dorosłe, z czarnym upierzeniem i białymi lotkami, jednak ubarwienie na gardle jest mniej wyraziste niż u dorosłych. Dzioborożec kafryjski jest lepiej przystosowany do nadziemnego niż do nadrzewnego trybu życia. Świadczy o tym duży, mocny dziób, głowa i rozmiary ciała a także krępe nogi.

Dzioborożec kafryjski występuje w Afryce subsaharysjkiej. Spotykany jest w południowej Kenii i Rwandzie na południe po południowo-wschodnią Demokratyczną Republikę Konga, Angolę, północną Namibię północną i wschodnią Bostwanę oraz północno-wschodnie i wschodnie RPA. Jest gatunkiem osiadłym, pozostaje przez cały rok w jednym miejscu. Obserwowano je w Parku Narodowym Krugera w północnej Afryce Południowej a także w Parku Narodowym Tarangire w Tanzanii.

Dzioborożce kafryjskie to jeden z dwóch gatunków (obok dzioborożca abisyńskiego) naziemnych dzioborożców. Dzioborożec ten zasiedla głównie zadrzewienia, sawanny i obszary trawiaste przyległe do obszarów lasu w suchym klimacie środkowej Afryki. Odnotowano je również w lasach wschodniej Afryki, sięgających prawie 3000 m n.p.m. Siedliska te doświadczają jednak pory deszczowej i suchej, a dzioborożce zmieniają swoje zachowania żywieniowe i poziomy aktywności w oparciu o sezonową dostępność do zasobów.

Rozmieszczenie dzioborożców nie rozciąga się na północ poza południową Kenię, ponieważ tam zmienia się typ biomu i występują mniej odpowiednie warunki dla tego gatunku.

Dzioborożce kafryjskie osiągają dojrzałość płciową w wieku około trzech lat. W tym czasie naga skóra na części twarzowej samców staje się mocno czerwona, a samic pojawia się fioletowo-niebieska skóra poniżej dzioba, co wskazuje na dojrzałość płciową.

Dzioborożce kafryjskie żyją w grupach, często spokrewnionych ze sobą osobników, w liczbie od dwóch do dwunastu. Ptaki te są monogamiczne. W stadzie występuje tylko jedna para, która przystępuje do rozrodu. Rozmnaża się tylko największa samica i samiec, a reszta stada służy jako ptaki pomocnicze, w liczbie do 9 osobników. W grupie mogą przebywać także młodociane ptaki, które nie opuściły jeszcze swojego terytorium.

Samce dzioborożców kafryjskich nie walczą o samice ani nie przejawiają innych zachowań godowych , jedynie wydają godowe odgłosy. W tym czasie wydają dźwięki, które często określa się jako grzmiące. Tworzą ten dźwięk, wypełniając powietrzem worki powietrzne, a następnie uwalniając to powietrze. Wydają również bardzo niski, buczący dźwięk podczas interakcji z członkami rodziny. Zaobserwowano również interakcje zachodzące między młodymi dzioborożcami. Ptaki te komunikują się częściej dotykowymi formami interakcji, w tym zabawnymi walkami (w których używają swoich dziobów do atakowania się nawzajem).

Ptaki pełniące role pomocników w stadzie pomagają bronić terytorium. Dzioborożce używają środków wokalnych, aby zaznaczyć swoje terytorium, poprzez chóralne nawoływania, które mogą być słyszane przez inne ptaki w odległości do 2 km. Zasięg występowania dzioborożców kafryjskich jest bardzo duży i wynosi od 50 do 100 lub więcej km. Większość terytoriów południowego dzioborożca znajduje się na otwartych przestrzeniach, takich jak sawanny lub siedliska leśne.

Dzioborożce kafryjskie rozmnażają się w okresie od września do grudnia. Gody u dzioborożców południowych występują sezonowo ale nie co roku. Gniazdo zakładają zazwyczaj w dziupli drzewa i wyścielają je wewnątrz suchymi liśćmi. Czasem zdarza się, że ptaki te zakładają gniazda w otworach między skałami lub w ziemistych zboczach. W przeciwieństwie do innych gatunków dzioborożców ptaki te nie zamurowują wejścia do gniazda. Zapłodniona samica zajmuje gniazdo przygotowane przez samca. Obszar gniazdowania jest zwykle otoczony liśćmi i chroniony w zagłębieniu drzewa lub skały.

Samiec chroni samicę podczas gniazdowania, wypatrując małych drapieżników, które mogą ukraść jaja. Samica składa zwykle 1 lub 2 jaja, rzadko 3, zachowując odstęp 3–14 dni. Wysiadywaniem jaj zajmuje się samica przez okres od 37 do 43 dni. W tym czasie w ciągu dnia na krótko kilka razy opuszcza gniazdo. Pokarm dostarczają jej pomocnicy lęgowi i samiec. Po wykluciu się piskląt potomstwo otrzymuje opiekę zarówno ze strony rodziców, jak i reszty ptaków w stadzie. Samce zwykle dostarczają tylko pożywienia. Niestety, najmłodsze pisklę umiera zwykle z niedożywienia. Stąd z lęgu przeżywa najczęściej tylko jedno młode, które opuszcza gniazdo po około 86 dniach życia i towarzyszy rodzicom przez okres kilku lat. Na niektórych obszarach, takich jak Republika Południowej Afryki, stwierdzono, że ptaki te odchowują to tylko jedno pisklę co dziewięć lat. Wynika to z faktu, że niektóre dzioborożce pozostają zależne od rodziców nawet przez dziewięć lat. W delcie Okawango w Botswanie ptaki te wykazują tendencję do częstszego rozmnażania się.

Dzioborożce kafryjskie większość czasu spędzają na ziemi, dlatego są bardziej narażone na ataki ze strony dużych drapieżników, takich jak lamparty i krokodyle. Dotyczy to zwłaszcza ptaków młodych. Ptaki te nie wytworzyły wielu adaptacji przeciw drapieżnikom, jednak mogą wydawać głośne dźwięki, które mogą odstraszyć potencjalne drapieżniki i zaalarmować inne zwierzęta o niebezpieczeństwie. Zanotowany rekord długości życia dzioborożca kafryjskiego wynosi 70 lat.

Dzioborożce południowe są zazwyczaj ptakami mięsożernymi, poszukującymi zdobyczy na lądzie. Głównym pokarmem tych ptaków są owady: prostoskrzydłe, chrząszcze, termity a także skorpiony, ale także kręgowce, takie jak płazy, małe ssaki i gady, żywią się także padliną. W ich diecie zdążają się także nasiona i owoce. Ptaki te często poszukują pożywienia w grupach. Używają swoich dużych dziobów do atakowania nieco większej zdobyczy. Dzioborożce kafryjskie również czasami chowają i przechowują zdobyte pożywienie i zjadają je później.

Poważnym zagrożeniem dla gatunku jest utrata siedlisk lęgowych z powodu wyrębu na potrzeby rolnictwa oraz z powodu pożarów i gwałtownych burz (L. Kemp in lit. 2016). Także wzrost temperatury wraz ze zmianą klimatu może stanowić zagrożenie dla tego gatunku, który powyżej 26 oC ulega stresowi cieplnemu. Zagrożeniem dla siedlisk dzioborożca jest także wypas bydła, który doprowadził do erozji większości siedlisk w Kenii (S. Thomsett w lit. 2010).

Gatunek ten jest także prześladowany i zabijany bezpośrednio (np. za wybijanie szyb) i pośrednio poprzez spożywanie zatrutej przynęty przeznaczonej dla innych gatunków, a czasem zabija się go dla tradycyjnych rytuałów przeciwko suszy (del. Hoyo i wsp. 2001; K. Morrison i Y. Friedmann w lit. 2005; L. Kemp w lit. 2016). Inne zagrożenia to śmiertelność z powodu porażenia prądem. Zagrożenia te potęguje powolna reprodukcja i dojrzewanie, długowieczność i struktura społeczna gatunku (S. Thomsett w lit. 2010). Gatunek ten może być podatny na wirusa choroby Newcastle (L. Kemp w lit. 2016) i może być zagrożony wchodzeniem na miny lądowe w obszarach konfliktu (L. Kemp w lit. 2016).

Misją ZOO Wrocław jest prowadzenie działań edukacyjnych i ochrona zagrożonych gatunków. Realizuje ją na swoim terenie, ale również poza nim. W ramach ochrony gatunkowej na terenie zoo prowadzona jest hodowla zachowawcza gatunków zagrożonych wyginięciem lub tych, które wyginęły w naturze. To też zoo, które najbardziej angażuje się w ratowanie zwierząt w środowisku naturalnym. Odwiedzając wrocławskie zoo, a zwłaszcza wybierając bilet wstępu „ZOO NA RATUNEK”, zwiedzający pomagają ocalić liczne gatunki zwierząt.