Oko w oko z najbrzydszą żabą świata

Żaba z Titicaca

Jeden z najrzadszych i najbardziej zagrożonych gatunków zwierząt można już oglądać w Terrarium wrocławskiego zoo. Żaby z Titicaca, bo o nich mowa, to także bardzo wymagający lokatorzy. Specjalnie dla nich powstało akwarium z chłodzoną non stop wodą, filtrem zewnętrznym i specjalnym oświetleniem.

Na świecie żyje około 7 000 gatunków płazów bezogonowych nazywanych potocznie żabami. Występują niemal wszędzie, poza Antarktydą, Arktyką, czy Grenlandią. Jednak występowanie poszczególnych gatunków jest ograniczone terytorialnie, nie ma wśród nich gatunków kosmopolitycznych. Wynika to z dużej wrażliwości na warunki środowiskowe oraz drapieżnictwo.

Są bardzo ważnym elementem ekosystemu – stanowią bazę pokarmową dla niezliczonych gatunków zwierząt, stabilizują populację owadów i są wskaźnikiem czystej wody. Do tego mają swoje zasługi dla ludzkości, chociażby w medycynie czy nanotechnologii. Tymczasem należą do najszybciej wymierającej grupy zwierząt na świecie. Zagraża im niemal wszystko – zmiana klimatu, w tym zwiększone promieniowanie ultrafioletowe, spadek poziomu wód gruntowych – zanikanie naturalnych zbiorników wodnych, zanieczyszczenie środowiska – wody i powietrza, rozwój chorób grzybiczych, rozwój rolnictwa i urbanizacja oraz rozwój dróg kołowych i kolejowych. Rosnącym zagrożeniem, zwłaszcza dla grupy żab właściwych, jest rosnący odłów z natury na rzecz konsumpcji „żabich udek”, czy pseudo medykamentów. Dlatego tak ważne staje się mówienie o tych płazach i zagrożeniach jakie na nie czekają w środowisku naturalnym przy każdej okazji. To też sposób by ludzie pokochali żaby i nauczyli się żyć w ich sąsiedztwie.

– Kiedy zagłębimy się w wiedzę o żabach odkryjemy nieskończenie fascynujący świat, gdzie istnieje cała gama różnorodnych sposobów poruszania się, zdobywania pokarmu, rozmnażania, unikania niebezpieczeństw, radzenia sobie z niesprzyjającymi warunkami środowiska czy w końcu zachowań godowych. Płazy są wrażliwe na zmiany środowiskowe, m.in z powodu delikatnej skóry, uzależnienie rozrodu od wody. Często bardzo ładne, lecz o skrytym trybie życia, więc ich obserwacja wymaga czasu i cierpliwości, ale warto. Samce żab śpiewają, u niektórych gatunków opiekują się potomstwem, mają różne strategie inkubacji skrzeku. Niestety cechuje je także słaba adaptacja do zmian temperatury, ilości i jakości wody. – mówi Tomasz Czerwonajcio opiekun w Terrarium wrocławskiego zoo odpowiadając na pytanie dlaczego warto kochać żaby.

Terrarium wrocławskiego zoo to jedna z wiodących placówek w Europie pod względem liczby gatunków oraz doświadczenia, popartego licznymi sukcesami, w hodowli i rozmnażaniu zagrożonych, mało poznanych gatunków. Mieszkają tu m.in. 42 gatunki żab, to jedna z największych i najbardziej zróżnicowanych grup żab w ogrodach europejskich. Nie dziwi więc, że właśnie to zoo zostało wybrane przez koordynatora hodowli zachowawczej do hodowli żab z jeziora Titicaca w Ameryce Południowej. Żaby te należą do gatunku skrajnie zagrożonego wyginięciem. W ostatnich 15 latach liczebność ich populacji spadła w naturze o 80%. Uważane są też za trudne w hodowli ze względu na biologię, wymagają specyficznych warunków życia, w tym utrzymanie temperatury wody w przedziale od 6 do 13 stop. C. Dodatkowym wymogiem jest sterylność pod względem bakteryjnym czy wirusologicznym, żaby tego gatunku nie są odporne na mikro ustroje z naszego regionu świata. Hodowlę zachowawczą zainicjowało zoo w Denver i obecnie można ten gatunek spotkać w 20 ogrodach zoologicznych na świecie, gdzie żyje 494 osobników. Do Wrocławia przyjechało 15 sztuk w marcu 2019 r. Trafiły do specjalnie przygotowanego, sterylnego pomieszczenia na zapleczu Terrarium. W lipcu doczekano się pierwszych 50 kijanek, które po odchowie trafiły właśnie do akwarium dostępnym dla zwiedzających. Teraz jest pond 400!

– Na początku marca 2019 roku, kiedy pokazywaliśmy Państwu na zapleczu Terrarium nowy gatunek zapowiadałem, że każdy będzie mógł wkrótce zobaczyć ten cud natury na własne oczy. Przyznam, że nie sądziłem, że nastąpi to tak szybko. W niespełna rok po przybyciu do Zoo Wrocław mam przyjemność zaprezentować akwarium z żabami z Titicaca. Mam nadzieję, że dzięki hodowlom zachowawczym, takim jak ta, uda nam się w ogrodach zoologicznych uratować jak najwięcej zagrożonych gatunków. – mówił prezes wrocławskiego zoo – Radosław Ratajszczak.

Akwarium zlokalizowane na I piętrze Terrarium, w sąsiedztwie Motylarni, zostało specjalnie przygotowane pod wymagania tego gatunku żab – woda jest specjalnie chłodzona, oczyszczana zewnętrznym filtrem, a do tego zamontowano specjalne oświetlenie. Wszystko po to by żaby czuły się w tym zbiorniku dobrze i by zwiedzający mogli je obserwować.

– To początek drogi do zbudowania bezpiecznej populacji tego gatunku w ogrodach zoologicznych, bo w naturze w zasadzie nie mają szans na przetrwanie. Pierwszy przychówek zostanie u nas, ale już następne pojadą w świat. – dodaje prezes zoo i zachęca do odwiedzin i obserwacji nowych mieszkańców.

Dlaczego warto poznać i pokochać żaby? Oto na co zwracają uwagę opiekunowie żab  wrocławskiego zoo:

  1. Potrafią wykonać skok stanowiący 30 krotność długości swojego ciała! Co oznacza, że człowiek mógłby, bez rozbiegu, wykonać skok na odległość około 100 m! Niestety nie potrafią skakać w tył.
  2. Niektóre gatunki potrafią latać, a przynajmniej przemieszczać się w sposób przypominający lot. Robią tak dzięki powiększonej błonie między palcami.
  3. Każdego roku odkrywane są nowe gatunki żab, ostatnio opisane pochodzą z Afryki Południowej i obejmują dwa gatunki żab deszczowych, trzy górskie i kilka rzekotek.
  4. Największą żabą jest żaba Goliat (Conraua goliath) z Kamerunu i Gwinei Równikowej, która waży do 3 kg, a najmniejszą gatunek z rodziny wąskopyskowatych – Paedophryne amanuensis, pochodząca z Papui Nowej Gwinei i mierząca zaledwie 7 mm. Żaba ta uważana jest również za najmniejszego kręgowca na świecie.
  5. Choć piękno jest względne, za najładniejsze uważa się drzewołazy – kolorowe, prowadzące dzienni tryb życia, np. drzewołaz niebieski (Dendrobates tinctorius). Natomiast za „najbrzydsze” uważane są żaby bezjęzyczkowe jak żaba szponiasta (Xenopus laevis).
  6. Uważane są za najstarsze kręgowce lądowe. Ichthyostega był gatunkiem płazów, który żył na Grenlandii 362 miliony lat temu.

Misją ZOO Wrocław jest prowadzenie działań edukacyjnych i ochrona zagrożonych gatunków. Realizuje ją na swoim terenie, ale również poza nim. W ramach ochrony gatunkowej na terenie zoo prowadzona jest hodowla zachowawcza gatunków zagrożonych wyginięciem lub tych, które wyginęły w naturze. To też zoo, które najbardziej angażuje się w ratowanie zwierząt w środowisku naturalnym. Odwiedzając wrocławskie zoo, a zwłaszcza wybierając bilet wstępu „ZOO NA RATUNEK”, zwiedzający pomagają ocalić liczne gatunki zwierząt – od nosorożców indyjskich po właśnie żaby z Titicaca. Wspierać działania ochroniarskie można również przez Fundację Dodo. Pieniądze można wpłacać w ramach zbiórek publicznych oraz przekazując darowizny oraz 1% na Fundację Dodo (KRS 0000623492): PKO Bank Polski SA 1 o/Wrocław, nr konta: 89 1020 5226 0000 6102 0547 2040.