KORONIEC PLAMOCZUBY
Goura victoria
Status wg IUCN Red List
Czy wiesz, że....
Koroniec plamoczuby to największy przedstawiciel rodziny gołębiowatych. Do tej rodziny należał także wymarły ptak dodo, który występował tylko i wyłącznie na wyspie Mauritus (był gatunkiem endemicznym) do drugiej połowy XVII wieku.
Jak wygląda KORONIEC PLAMOCZUBY?
Koroniec plamoczuby jest często określany, jako najpiękniejszy przedstawiciel rodziny gołębiowatych. Ptak ten posiada niebieskoszare upierzenie oraz charakterystyczny czub na głowie, rozpostarty na kształt wachlarza, o barwie czarno-białej, na końcu łyżeczkowato rozszerzony- niektórzy porównują go do ozdobnego trenu pawia. Kantarek korońca, czyli pióra na odcinku między przednim kącikiem oka a dziobem oraz okolice oczu są czarne.
Pierś ptaka jest fioletowokasztanowa. Pokrywy skrzydeł I rzędu są barwy białoniebieskiej, ciemno zakończone. Pióra w ogonie są także łupkowoniebieskie, jednakże z jasnymi końcówkami. Koroniec plamoczuby ma czarny, mocny, lekko zakrzywiony w dół na końcu dziób , fioletoworóżowe nogi i czerwoną tęczówkę oka.
Nie dość, że spektakularnie barwny, to dodatkowo jest największym przedstawicielem rodziny gołębiowatych, mierzy ok. 70 cm, a szczegółowe wymiary to: skrzydło ok. 34,9 cm, ogon 25,9–26,9 cm, dziób 3,1 cm, skok, czyli jedna z kości stępu osiąga 8,2 cm. Natomiast masa ciała ptaka dochodzi nawet do 2,5 kg.
Co ciekawe, zarówno samiec , jak i samica posiadają przepiękne upierzenie i imponujący czub, a także młode obdarzone są niebieskimi barwami piór. Takie ubarwienie stanowi kamuflaż w bajecznie kolorowych lasach, w których bytują te ptaki.
Gdzie występuje KORONIEC PLAMOCZUBY?
Koroniec plamoczuby występuje na wyspie Biak-Supiori (gdzie prawdopodobnie został wprowadzony), na wyspach Yapen i północnej Nowej Gwinei od Zatoki Geelvink, Papui (dawniej Irian Jaya), do Zatoki Astrolabe i obszaru wokół Zatoki Collingwood najbardziej wysuniętym na wschód w Papui Nowej Gwinei (Coates 1985; Beehler i in. 1986; King i Nijboer 1994).
Główne populacje korońca plamoczubego można spotkać w rozlewiskach rzek Sepik i Mamberamo w Papui Nowej Gwinei (B. Beehler w lit. 2007).Nieobecność gołębia między Astrolabe Bay i Collingwood Bay jest prawdopodobnie naturalna, biorąc pod uwagę brak równiny przybrzeżnej wzdłuż tego pasa, choć niektórzy uważają, że może to wskazywać na historyczne wymarcie gatunku (King i Nijboer 1994; B. Beehler w lit. 2000, 2007).
Systematycy wyróżniają dwa podgatunki korońca plamoczubego:
- Goura victoria victoria (Fraser, 1844) – zasiedlający wyspy Yapen i Biak (u wybrzeży północnej Nowej Gwinei)
- Goura victoria beccarii (Salvadori, 1876) – spotykany na północnym obszarze Nowej Gwinei
masa ciała
długość całkowita
inkubacja jaj
długość życia
Jak zachowuje się KORONIEC PLAMOCZUBY?
Korońce plamoczube żerują na ziemi w małych grupach, liczących od 2- 10 ptaków. Nie lubią latać, w powietrze wzlatują w ostateczności, na przykład w razie niebezpieczeństwa w postaci drapieżnika. Noce spędzają w bezpiecznych kryjówkach w koronach drzew.
Prowadzą osiadły tryb życia. Badania siedliska tych ptaków z 2014 roku wskazują, że korońce plamoczube preferują rozległe obszary leśne, natomiast nie stwierdzono obecności tych ptaków w odizolowanych fragmentach lasów (Sam et al. 2014).
Ptaki trzymane w warunkach hodowlanych zaczynają się rozmnażać w wieku 15 miesięcy. Podczas toków samiec skłania się samicy, kiwając głową, prezentuje swoje wdzięki rozkładając ogon i wydaje huczące dźwięki.
Korońce plamoczube, w przeciwieństwie do innych gołębi, gniazda budują starannie, z patyków, łodyg i liści. Budowa gniazda, wysiadywanie i opieka nad potomstwem należy do obowiązków obojga rodziców, którzy tworzą stałą parę. Samica wysiaduje w ciągu nocy, natomiast w ciągu dnia zmienia ją samiec . Składają zwykle jedno jajo, a inkubacja u tego gatunku trwa 28 dni. U przedstawicieli rodziny gołębiowatych pisklęta przez pierwsze dni karmione są tzw. ptasim mleczkiem, czyli płynną wydzieliną o składzie podobnym do mleka, wytwarzaną w wolu (części przełyku). Pisklęta przez okres kilku miesięcy po wykluciu trzymają się blisko gniazda. Długość życia korońca plamoczubego szacuje się na 20 lat.
Czym żywi się KORONIEC PLAMOCZUBY?
Koroniec plamoczuby żywi się opadłymi, miękkimi owocami (w tym figowców) , jagodami, nasionami oraz owadami.
Zagrożenia i ochrona korońca plamoczubego
Koroniec plamoczuby do 2012 roku klasyfikowany był jako narażony na wyginięcie, w 2013 roku zmieniono status gatunku na bliski zagrożenia (NT, Near Threatened). Jako powód zmiany statusu podano, że liczność populacji tego gatunku nie ulega szybkiemu spadkowi, gdyż presja łowiecka nie jest już uważana za znaczące zagrożenie.
Dawniej zagrożenie dla korońca plamoczubego stanowił głównie odłów na mięso i pióra. Niemniej jednak jego populacja jest umiarkowanie mała i nadal zauważa się spadki z powodu wpływu selektywnej wycinki drzew i rozwoju plantacji palm olejowych w jego nizinnym siedlisku leśnym, a związana z tym budowa dróg ułatwiła kłusownikom dostęp do pożądanych gatunków zwierzyny.
Wielkość populacji korońca plamoczubego określana jest na 10 000 do 19 999 dorosłych osobników. Obserwuje się spadkowy trend liczebności.
Polowania na dzikie zwierzęta przy użyciu różnych rozmiarów wnyków są szeroko rozpowszechnione w nizinnych lasach północnej Papui, a lokalni myśliwi zwykle zakładają małe wnyki, aby łapać ptaki żyjące na ziemi (Pangau-Adam i Noske 2010). Badanie z 2010 r. wykazało również, że koroniec plamoczuby był jednym z głównych ptaków, na które polowano w północnej Papui i do tej pory jest nadal chwytany, a polowania komercyjne stanowią poważne zagrożenie dla tego gatunku , z powodu wysokich wymagań profesjonalnych handlarzy ptakami (Keiluhu et al. al. 2019).
Pisklęta korońców są również hodowane w celach spożywczych (K.D. Bishop, lit. 1999) i handlowych (M. Pangau-Adam, lit. 2020).
Biorąc pod uwagę utrzymywanie się gatunku przy niższym zagęszczeniu populacji w wyciętych lasach i powoli rosnący wskaźnik polowań, szacuje się, że liczebność populacji korońca spada na poziomie 1-9% w ciągu trzech pokoleń (32,4 lat; Bird i in. 2020).
Koroniec plamoczuby jest ujęty w załączniku II Konwencji Waszyngtońskiej (CITES), i jest gatunkiem prawnie chronionym na obszarze Papui Nowej Gwinei i w Indonezji.
W celu ochrony gatunku proponuje się różne działania i akcje. Badanie siedlisk występowania gatunku, jak np. pomiędzy Astrolabe Bay i Collingwood Bay. Określanie liczebności populacji i trendy populacyjne na obszarach takich jak rzeka Wapoga. Ocenianie poziomów polowań poprzez dyskusję z lokalnymi myśliwymi. Tworzenie nowych obszarów ochrony przyrody na nizinach i egzekwowanie ochrony na niezamieszkanych obszarach rezerwatów. Zwiększenie współpracy z władzami portów (morskich, powietrznych i granicznych) w celu monitorowania CITES lub gatunków endemicznych oraz autoryzacji odpowiednich przepisów dla wszelkich ptaków przemieszczanych między granicami (Shepherd i in. 2012; M. Supuma w lit. 2020). Aktualizowane bazy danych w celach monitoringowych (M. Supuma dosł. 2020). Opracowanie programów hodowlanych w warunkach wiwaryjnych. Uruchomienie programu podnoszenia świadomości społecznej w celu ograniczenia polowań. Wykorzystywanie korońca jako flagowego gatunku w przedsięwzięciach ekoturystycznych.
Jak ZOO Wrocław pomaga korońcowi plamoczubemu?
ZOO Wrocław uczestniczy z sukcesem w programie hodowlanym korońca plamoczubego. Hodowla ex situ, czyli poza środowiskiem naturalnym staje się ostatnim narzędziem w walce o przetrwanie zagrożonych gatunków zwierząt. Jest jednym z działań ochrony czynnej i polega na rozmnażaniu w warunkach wiwaryjnych zwierząt wymagających odtworzenia populacji. To właśnie ogrody zoologiczne, zapewniając odpowiednie warunki hodowli są niejednokrotnie jedyną szansą na przetrwanie dla wielu gatunków. Działania te koordynowane są właśnie w ramach europejskich programów EEP oraz ESB. Co niezmiernie istotne notuje się znaczący wzrost ich skuteczności.
