mrównik afrykański
Orycteropus afer
Status wg IUCN Red List
Czy wiesz, że....
Mrówniki zaliczane są do tzw. afroterów (Afrotheria), łączących trąbowce (słonie), brzegowce (manaty i diugonie i syreny), góralki, ryjkonosowe (ryjoskoczki, ryjkonosy i sorkonosy) i afrosorkowce (tenrekowate i złotokrety) i właśnie rurkozębne (zalicza się tu wyłącznie mrównik). W konsekwencji nie mają one „kuzynów genetycznych” jakimi dla człowieka są szympansy. Można wręcz powiedzieć, że są to żywe skamieliny, bo pierwsi przedstawiciele tej grupy pojawiają się w zapisie kopalnym sprzed 110 – 100 mln lat.
Jak wygląda mrównik afrykański?
Mrównik to zwierzę, które łatwo rozpoznać ze względu na swój niepowtarzalny wygląd – przypomina świnię z uszami królika i ogonem podobnym do kangura.
Mrównik bywa nazywany „świnią ziemną” ze względu na ryjkowaty koniec pyska. Ma długi i lepki język, który osiąga długość do 30 cm. Nozdrza mrównika okryte są włosami, aby chronić przed wnikaniem kurzu podczas kopania. Kolor skóry mrównika jest od jasno żółto-szarego do różowawego.
Masa ciała mrównika wynosi od 50 do 80 kg. Natomiast długość ciała: 109 – 135 cm, ogon: 53 – 66 cm. Mrównik prowadzi nocny tryb życia i ma doskonały słuch i węch. Mrównik przystosowany do kopania i wydobywania pożywienia spod ziemi.
Gdzie występuje mrównik afrykański?
Mrównik występuje na terenach Afryki Subsaharyjskiej, za wyjątkiem pustyń – Sahary i Namib.
Można go spotkać od sawanny po tropikalne lasy deszczowe – wszędzie tam, gdzie znajdzie źródło pożywienia i podłoże, w którym da się kopać. Preferuje tereny z dużą ilością mrówek i termitów. Mrównika rzadko można spotkać na obszarach skalistych, często zalewanych czy też z twardą, zwartą glebą.
Rozmieszczenie mrównika jest w dużej mierze zdeterminowana przez liczebność i rozmieszczenie odpowiednich gatunków mrówek i termitów, które zjada.
masa ciała
długość ciała
długość życia w naturze
średnia liczba potomstwa
Jak zachowuje się mrównik afrykański?
Mrównik przez większość czasu jest samotnikiem. Jego aktywność przypada głównie na noc, chociaż można go spotkać po południu w chłodne dni.
Kopie nory, w których odpoczywa w ciągu dnia i chroni się przed drapieżnikami. Nory mrównika mogą składać się z korytarza z licznymi odnogami, komorami i z kilkoma wyjściami. Wykopanie takiej „rezydencji” nie stanowi dla nich dużego problemu. Dzięki umięśnionym nogom i masywnym pazurom kopią szybciej niż kilku mężczyzn zaopatrzonych w łopaty! Duże pazury umożliwiają nie tylko utworzenie kryjówki. Są również znakomitym narzędziem do włamywania się do termitier, gdzie mrówniki znajdują swoje pożywienie – termity albo podziemne mrówki.
Na terenach gęsto zasiedlanych przez mrówniki 2-3 osobniki mogą korzystać z jednej, dużej nory. Obecność mrównika w okolicy można rozpoznać po jego tropach, norach oraz śladach zadrapań pozostawionych przez jego pazury. Podczas żerowania może wędrować od 2 do 5 km każdej nocy.
Niewiele wiadomo o rozmnażaniu się mrówników w środowisku naturalnym. Po ciąży trwającej 7–9 miesięcy samica mrównika rodzi 1 lub 2 młode, które ma masę ciała około 2 kg. Jest nagie i nieporadne.
Mrówniki odgrywają znaczącą rolę w lokalnym ekosystemie, ponieważ ich nory służą jako schronienie dla hien, guźców, wiewiórek, mangust, gadów i wielu innych zwierząt.
Czym żywi się mrównik afrykański?
Mrównik jest myrmekofagiem, żywi się przede wszystkim mrówkami i termitami.
W ciągu jednej nocy mrównik może zjeść do 50 000 owadów. Większość zapotrzebowania na wodę uzyskuje z pożywienia. Mrównik przystosowany jest do kopania i wydobywania pożywienia spod ziemi.
Zagrożenia i ochrona mrównika afrykańskiego
Szeroki zasięg występowania sprawia, że gatunek nie jest zagrożony nagłym wymarciem. W wielu rejonach Afryki poluje się na mrówniki dla ich mięsa i skór.
Pazury i zęby przerabiane są na biżuterię i amulety. Siedliska mrównika są przekształcane pod uprawy, gdzie traktowany jest jako szkodnik. Z drugiej strony tam, gdzie rolnicy pozbyli się mrówników, rozwój populacji termitów negatywnie wpływa na plony. Choć gatunek znany jest od XVIII wieku, nie jest często spotykany w ogrodach zoologicznych. Powodem są między innymi specyficzne warunki życia, które trzeba im zapewnić.
Jak ZOO Wrocław pomaga mrównikowi afrykańskiemu?
Mrównik afrykański objęty jest Europejską Księgą Rodowodową (ESB, ang. European Studbook). Jest to dokument zawierający szczegółowe dane każdego indywidualnego osobnika. Są one niezbędne do zarządzania populacją.
