Czy wiesz, że...

Kanczyl
Wyjątkowo ciemne zabarwienie i charakterystyczny zasięg występowania odróżniają kanczyla filipińskiego od innych przedstawicieli rodzaju Tragulus.

Jak wygląda kanczyl filipiński?

Kanczyl filipiński (pilandok) ma ciemnobrązowe umaszczenie i jest jednym z najciemniej ubarwionych kanczyli. Każdy pojedynczy włos ma sekcje w innym kolorze – podstawa jest na ogół jasna (od białej do popielato-brązowej), z płową, pomarańczową lub brązową częścią środkową i długą czarną końcówką. Czarne końcówki włosów nadają sierści (zwłaszcza górnej części) ciemniejszy „przetarty” wygląd. Kark pokrywa mieszanka przeważnie czarnych i żółtawobrązowych włosów.

Najbardziej wyrazista część ubarwienia kanczyla filipińskiego znajduje się na gardle: trzy wąskie białe pasy, zaczynające się od białej łaty pod brodą i rozciągające się w dół w kierunku klatki. W przeciwieństwie do tych białych pasków, reszta gardła jest kruczoczarna; u niektórych osobników czarne zabarwienie nawet przewyższa i przesłania paski. Dalej w kierunku klatki piersiowej te czarno-białe znaczenia znikają w szerokim brązowym pasku, który przecina dolną część gardła.

Sama głowa jest generalnie ciemniejsza niż reszta ciała. Szerokie pręgowane lub żółto-brązowe paski „brwiowe” rozciągają się od przednich kącików oczu do nasady uszu. Grzbiet nosa i czoła jest ciemnobrązowy, w kierunku czubka głowy staje się coraz bardziej nasycony czernią. Boki głowy są bardziej żółto-brązowe. Naga plama z gruczołami na spodniej stronie szczęki jest otoczona białą plamą, która biegnie do białej łaty w górnej części gardła. Kanczyl filipiński nie posiada poroża. Za to u samców górne kły są powiększone, wystają poza linię warg i są widoczne nawet przy zamkniętym pysku. Okolica brzucha jest zazwyczaj koloru pomarańczowo-brązowego, włosy na brzuchu mają również czarne końcówki. Podbrzusze, pachwiny i wnętrza ud są białe. Tylne kończyny mają biały pasek na przedzie, który rozciąga się od uda do stawu skokowego; reszta nogi ma kolor matowopomarańczowy. Wewnętrzne powierzchnie przednich nóg są również białe, a to jasne zabarwienie rozciąga się na klatkę piersiową między przednimi nogami w postaci białawej plamy. Na każdej stopie znajdują się cztery palce, ale drugi i piąty są krótkie, smukłe i nie sięgają podłoża.

Ogon ma długość około 8 cm i jest ciemnobrązowy z białą końcówką. Długość ciała kanczyla zamyka się w przedziale 40 – 50 cm, czyniąc go jednym z najmniejszych przedstawicieli ssaków kopytnych. Wysokość w kłębie to około 18 cm.

Generalnie, czaszki kanczyli są małe (długość kłykciowo-podstawna jest mniejsza niż 10 cm). U samców górne kły wystają z pyska, zaś dolne przypominają siekacze. Wzór zębowy to I 0/3, C 1/1, P 3/3, M 3/3 x 2 = 34. Istnieje unikalna płytka kostna, do której przyczepione są kręgi krzyżowe. Jak na przeżuwacze przystało, kanczyle mają czterokomorowy żołądek, jednak księgi są u nich szczątkowe.

Gdzie występuje kanczyl filipiński?

Większość przedstawicieli rodziny Tragulidae zamieszkuje lasy tropikalne w południowo-wschodniej Azji, z jednym wyjątkiem – kanczyl afrykański (Hyemoschus aquaticus) występuje w środkowej i zachodniej Afryce.

Kanczyl filipiński został nazwany na cześć kraju, z którego pochodzi – jest jedynym członkiem rodziny Tragulidae zamieszkującym Filipiny.

Lokalnie nazywany pilandokiem, występuje endemicznie dla wyspie Balabac i dwóch sąsiednich – Ramos i Bugsuc w prowincji Palawan na Filipinach. Kilka prób wprowadzenia tego gatunku na wyspę Palawan nie powiodło się, mimo nadziei, że populacja mogła zostać naturalizowana w południowym Palawie. Populacje zostały wprowadzone na wyspy Apulit i Calauit; program hodowli ex situ został zainicjowany na Calauit w 1982 r. i był w stanie utrzymać populację co najmniej do 1992 r. Ucieczki z tego programu doprowadziły do ​​powstania wolno żyjącej populacji co najmniej 21 zwierząt w 2006. Nie wiadomo, czy kanczyle zamieszkujące wyspę Pulau Bangi (Malezja) między Borneo a Balabac należą do tego gatunku.

  • do 50 cm długość ciała
  • do 18 cm wysokość w kłębie
  • ok. 14 lat długość życia
  • do 3 kg masa ciała

Jak zachowuje się kanczyl filipiński?

  • Kanczyl filipiński myszojeleń

    Kanczyl filipiński zasiedla lasy pierwotne i wtórne wyspy Balabac, wykorzystując zarówno duże kompleksy leśne, jak i mniejsze ich fragmenty. Gęsta roślinność wewnątrz lasu zapewnia schronienie temu gatunkowi w ciągu dnia.

    Nocne z natury, kanczyle opuszczają swoje zacienione miejsca odpoczynku, wchodząc na polany, gdzie są bardziej widoczne (i narażone na ataki drapieżników). Większość spotkań między ludźmi a kanczylami ma miejsce na drogach w nocy, kiedy ich oczy błyszczą w świetle reflektorów pojazdów. Gatunek ten zachowuje się jak przysłowiowy „jeleń w świetle reflektorów” – zwykle nieruchomieje i wpatruje się w światło przez dłuższy czas zanim rzuci się do ucieczki. Gatunek ten jest czasami widywany na wybrzeżu. Podobnie jak większość kanczyli, pilandok występuje samotnie, chociaż czasami spotyka się pary.

    Niewiele wiadomo o konkretnych aspektach historii życia tego gatunku. Przypuszcza się, że jest jakiś sezon lęgowy (ale nie jest jasne kiedy) i że liczebność miotu wynosi prawie zawsze jeden, rzadko dwa młode. Informacje dotyczące innych przedstawicieli rodzaju Tragulus sugerują, że okres ciąży wynosi 140-177 dni, dojrzałość płciową osiąga do 5 miesiąca życia, a długość życia do 14 lat.

Czym żywi się kanczyl filipiński?

  • kanczyl

    Gatunek żywi się głównie liśćmi. Kanczyl zjada tylko rośliny, ale wiele zwierząt może upolować kanczyla. Aby pozostać przy życiu, musi być szybki i sprytny. Dlatego Indonezyjczycy i Malezyjczycy w swoich opowieściach ludowych osadzają postać kanczyla jako spryciarza, który potrafi wywieść w pole niejedno wielkie i groźne zwierzę.

Zagrożenia i ochrona kanczyli filipińskich

  • Kanczyl srebrnogrzbiety

    Na kanczyle filipińskie polują miejscowi ludzie używający broni lub sideł; mięso jest uważane za przysmak, a skóra jest wyprawiana i do różnych zastosowań. Gatunek ten jest przedmiotem kłusownictwa w celu pozyskania pożywienia. Żywymi zwierzętami handluje się w niewielkim stopniu na potrzeby lokalnych ogrodów zoologicznych i prywatnych kolekcjonerów. Z powodu stosowania nieodpowiednich skrzyń, w których dochodzi do złamań kończyn, wiadomo, że skłusowane zwierzęta giną podczas transportu. Gatunek ten jest również dotknięty utratą siedlisk spowodowaną zamianą dawnego siedliska na plantacje orzechów kokosowych i inne uprawy.

Jak ZOO Wrocław pomaga kanczylom filipińskim?

Wrocławskie Zoo wraz z kilkoma innymi ogrodami jest fundatorem badań i ochrony tego gatunku przez Fundację KATALA na Palawanie, na Filipinach. Program badań jest bardzo szeroki i zakłada oszacowanie zasięgu występowania, liczebności oraz wytyczenie obszarów ochrony i translokacji. Badania prowadzone będą przez kilka lat w bardzo trudno dostępnym i niebezpiecznym ze względów polityczno – ekonomicznych terenie.

ZOO Wrocław uczestniczy w programie hodowlanym kanczyli filipińskich. Hodowla ex situ, czyli poza środowiskiem naturalnym staje się ostatnim narzędziem w walce o przetrwanie zagrożonych gatunków zwierząt. Jest jednym z działań ochrony czynnej i polega na rozmnażaniu w warunkach wiwaryjnych zwierząt wymagających odtworzenia populacji. To właśnie ogrody zoologiczne, zapewniając odpowiednie warunki hodowli są niejednokrotnie jedyną szansą na przetrwanie dla wielu gatunków. Działania te koordynowane są właśnie w ramach europejskich programów EEP oraz ESB. Co niezmiernie istotne notuje się znaczący wzrost ich skuteczności.