Czy wiesz, że...

struś czerwonoskóry
Struś czerwonoskóry jest jedynym gatunkiem ptaka, posiadającym tylko dwa palce, a nie jak wszystkie pozostałe ptaki trzy lub cztery palce na każdej stopie. Jednakże zredukowane palce pozwalają strusiowi na osiąganie imponujących prędkości, podczas sprintu mogą biec nawet 70 km/h. Każdy pazur zakończony jest długim pazurem. Podczas walk strusie potrafią potężnym kopniakiem powalić otaczające je drapieżniki, takie jak lew, gepard, lampart czy hiena.

Jak wygląda struś czerwonoskóry?

Struś czerwonoskóry to największy i najcięższy współczesny ptak – nielot z rodziny strusi. Charakteryzuje się wyraźnym dymorfizmem płciowym, czyli różnicami w wyglądzie między samcem i samicą. To właśnie samce strusi czerwonoskórych osiągają imponujące rozmiary: od 175 do 275 cm wzrostu oraz do 130 kg masy ciała. Samice są niewiele mniejsze od samców, osiągają od 175 do 190 cm wzrostu i od 90 do 110 kg masy ciała.

Samiec posiada czarne pióra, pokrywające korpus oraz białe, bardzo atrakcyjne pióra na końcach skrzydeł i ogona; upierzenie samicy jest brązowe, a końce wszystkich piór są jasne. Pióra strusi nie posiadają haczyków łączących promienie pióra w powierzchnię lotną. Wszystkie ptaki nielatające (nieloty) łączy brak grzebienia na mostku-czyli miejsca, do którego w szkielecie ptaków latających są przyczepione mięśnie skrzydeł.

Głowa, szyja i nogi są nagie, o różnym ubarwieniu, w zależności od podgatunków. Struś posiada bardzo mocne nogi zakończone tylko 2 palcami-uzbrojonymi w bardzo mocne pazury. Ten potężny ptak może używać silnych i masywnych kończyn do obrony, kopnięciem może uszkodzić nawet czaszkę lwa. Redukcja palców pozwala mu na rozwijanie większych prędkości, dzięki uzyskaniu mniejszego kontaktu stopy z podłożem. Strusie to najszybsze ptaki na świecie, w sprincie osiągają nawet do 70 km/h, natomiast ich średnia prędkość to 50 km/h. Ptak ten przy dużej prędkości używa skrzydeł do utrzymania równowagi.

Strusie mają bardzo dobry wzrok-posiadają największe oczy spośród ptaków- średnica gałki ocznej tego ptaka osiąga 5 cm. Doskonały wzrok i wysoki wzrost umożliwia strusiom dogodną obserwacje otoczenia ponad linią roślinności , a tym samym pozwala na szybką lokalizację drapieżnika, nawet takiego, który znajduje się w odległości kilku kilometrów. Dzięki temu strusie mogą szybko ratować się ucieczką w razie niebezpieczeństwa, ostrzegając przy okazji towarzyszące im gatunki. Długa szyja pozwala strusiom dosięgnąć pokarm z różnej wysokości, dzięki czemu mają możliwość dotarcia do wielu źródeł pokarm

strusie czerwonoskóre

Gdzie występuje struś czerwonoskóry?

Struś czerwonoskóry zamieszkuje w zależności od podgatunku różne regiony Afryki:

  • struś czerwonoskóry (S. c. camelus) –zamieszkuje płn. Afrykęna południe od Atlasu po Senegal, Nigerię, Sudan i Etiopię – charakteryzuje się szyją o barwie żywoczerwonej;
  • struś masajski (S. c. massaicus) – mieszkaniec wsch. Kenii części Tanzanii –jego szyja jest czerwona jedynie w okresie godowym, poza nim przyjmuje bladoróżową barwę;
  • struś brązowosterny (S. c. australis) –zasiedla płd. Afrykę na południe od rzeki Zambezi– w okresie godowym zarówno jego głowa i szyja, jak i nogi przyjmują żywoczerwoną barwę;

Występuje również struś afrykański czarny – mieszaniec strusia północnoafrykańskiego (czerwonoskórego) ze strusiem południowoafrykańskim (brązowosternym), charakteryzujący się krępą budową ciała. Struś afrykański czarny jest najczęstszą odmianą występującą w hodowli. Strusie zostały także introdukowane do Australii.

Struś czerwonoskóry zasiedla pustynie i półpustynie oraz sawanny afrykańskie, czyli tereny o trudnych , surowych warunkach klimatycznych z dużymi różnicami temperatur między dniem i nocą i długotrwałymi okresami suszy. Strusie preferują sawanny trawiaste o niskiej trawie ( do 1 metra wysokości) gdyż tam mają dostatek pożywienia i dobrą widoczność, co pozwala im utrzymywać bezpieczny dystans od drapieżników. Naturalnymi wrogami strusi są lwy, gepardy i lamparty.

  • do 275 cm wzrost samca
  • do 130 kg masa ciała samca
  • 1,5 kg masa jaja
  • do 70 km/h prędkość

Jak zachowuje się struś czerwonoskóry?

Strusie w sezonie godowym tworzą rodziny, czyli grupy haremowe złożone z dominującego samca, dominującej samicy i pozostałych samic. Para dominująca rozmnaża się ze sobą przez wiele lat i wspólnie opiekuje się potomstwem, pozostałe samice rozmnażają się z wieloma samcami, składają jaja w różne gniazda a czasem nawet ich nie wysiadują. Kiedy samica strusia czerwonoskórego pojawia się na terytorium samca, ten wabi potencjalna partnerkę tańcem, którego elementy obejmują upadek na ziemię, potrząsanie skrzydłami i ogonem oraz kołysanie głową i szyją z boku na bok.

Uwagę potencjalnej matki jego potomstwa przyciągają imponujące białe pióra, eksponowane podczas tańca , prawdziwa ozdoba 2 metrowych skrzydeł i ogona. Następnie samiec doprowadza do kopulacji. Po akcie płciowym samiec zaprowadza główną samicę do wcześniej przygotowanego (wykopanego przez samca) gniazda w ziemi o średnicy średnio 3 metrowej, usytuowanego w centrum jego terytorium, w miejscu o dobrej widoczności. Tam samica rozpoczyna znoszenie jaj w ilości jedno jajo co dwa dni przez okres dwóch tygodni. Inne samice (od 2 do 5) też składają jaja w tym gnieździe podczas krótkich wizyt wczesnym popołudniem. Główna samica wysiaduje i ochrania jaja w ciągu dnia. Rozwijające się w jajach pisklęta są narażone na wysokie lub zbyt niskie temperatury, są też łakomym kąskiem dla drapieżnych ssaków takich jak hieny, szakale, lwy czy dla padlinożernych ptaków, np. sępów czy marabutów. Samiec zmienia samice podczas wysiadywania w porze nocnej. Maskujące ubarwienie samicy doskonale chroni ją wraz z rozwijającym się w jajach potomstwem przed wzrokiem drapieżników, dlatego samica może wysiadywać jaja w dzień, w przeciwieństwie do bardziej rzucającego się w oczy samca, który może bezpiecznie wysiadywać jaja jedynie pod osłoną nocy. Szacunkowo tylko z 10 % złożonych jaj wykluwa się potomstwo. Pisklęta strusi wykluwają się w tym samym czasie po sześciu tygodniach od złożenia pierwszego jaja. I już po trzech dniach opuszczają gniazdo, podążając za rodzicami. Śmiertelność wśród młodych też jest wysoka, zwłaszcza w kilku pierwszych miesiącach życia. Rodzice przejawiają silny instynkt opiekuńczy, zajmują się pisklętami do około roku. Po 1,5 roku młode osiągają rozmiary osobników dorosłych. Gotowość do rozrodu strusie osiągają w wieku 3-4 lat. W naturalnym środowisku dożywają wieku 40 lat, w warunkach hodowlanych- nawet 50 lat.

Strusie są zwierzętami stadnymi. W sezonie godowym przebywają w parach lub niewielkich haremach , bronią swojego terytorium i unikają innych grup. Poza sezonem godowym tworzą większe stada, liczące nawet do 100 osobników, w stadach tych przewodzą dominujące dorosłe samce i samice. Reszta stada kopiuje zachowanie pary dominującej, np. wszystkie ptaki zaczynają kąpiel w tym samym czasie. W czasie potyczek samce wydają dźwięki ostrzegawcze, przyjmują postawę dominującą strosząc pióra i rozkładając skrzydła i ogon, mogą tez dziobać i kopać rywala.

Nocą członkowie stada zbierają się w mniejsze grupy, ale nadal przebywają w zasięgu wzroku i słuchu pozostałych. Wędrówki strusi zależą od dostępności pożywienia i wody. Ptaki te przebywające na pustyniach regularnie przemieszczają się w większych stadach (100 osobników) w poszukiwaniu pokarmu. W okresie suszy można spotkać nawet ponad 600 osobników zgromadzonych wokół zbiornika wodnego. Na pustyniach wędrówki strusi są regularne i na długich dystansach, stada strusi pokonują dziesiątki kilometrów. Na obszarach dostępnych w wodę i pokarm strusie prowadza osiadły tryb życia, przemieszczając się w promieniu 10 km.

Dzięki stadnemu trybowi życia strusie mogą ostrzegać się nawzajem przed niebezpieczeństwem np. podczas żerowania, na które poświęcają większą część dnia, stosując 2 strategie obronne:

  1. regularnie obserwują obszar na którym przebywają (widza do odległości 5 km)
  2. przebywają w grupie, co zwiększa ich bezpieczeństwo, zwłaszcza jeśli są to grupy wielogatunkowe, wtedy więcej zwierząt obserwuje okolice. Strusie przebywają w towarzystwie antylop, zebr i żyraf.

W grupie strusie mogą też skuteczniej opiekować się potomstwem. Wśród strusi opieka nad potomstwem jest mocno zaawansowana. Tworzą one tzw. strusie przedszkola, w których para dorosłych osobników wodzi za sobą pokaźne stadko młodych w różnym wieku (nawet do 300 sztuk) zebranych z różnych strusich rodzin, zamieszkujących wspólne terytorium. W ten sposób pisklęta są skuteczniej chronione przed niebezpieczeństwem ze strony drapieżników.

strusie czerwonoskóre

Czym żywi się struś czerwonoskóry?

Dieta strusi czerwonoskórych zależy od dostępności pokarmu i pory roku, generalnie są to ptaki wszystkożerne, z tym że większość ich diety stanowi pokarm roślinny w postaci traw, liści, korzeni, kwiatów i nasion. Dzięki długiej szyi strusie czerwonoszyje są w stanie dosięgnąć pokarm z różnej wysokości, dzięki czemu mają możliwość dotarcia do wielu źródeł pokarmu. Jeśli chodzi o pokarm zwierzęcy, strusie żywią się owadami (w tym szarańczą) jaszczurkami a nawet niewielkimi żółwiami.

W trawieniu pomagają im połykane kamyki i piasek, dzięki którym pokarm łatwiej przepychany jest do żołądka. Ponadto ich jelito mierzy 14 metrów, dzięki czemu są w stanie wchłonąć do systemu krwionośnego i tym samym wykorzystać większość spożytego pokarmu. W ciężkich warunkach pustynnych i podczas pory suchej na sawannie strusie czerwonoskóre mogą się obyć bez wody pitnej, gdyż pobierają ją z pokarmu np. z sukulentów. Mogą też zwiększyć temperaturę ciała o 2-4 C w upalne dni, co zmniejsza ubytek wody z organizmu.

strusie czerwonoskóre

Zagrożenia i ochrona strusia czerwonoskórego

Globalna wielkość populacji strusia nie została określona ilościowo, ale stwierdza się, że gatunek występuje licznie na większości swojego zasięgu.

Jak ZOO Wrocław pomaga strusiom czerwonoskórym?

  • Zwiedzanie trasa Struś afrykański

    Struś czerwonoskóry łatwo przystosowuje się do zmiennych warunków bytowania i dzięki temu jest stosunkowo często spotykany w ogrodach zoologicznych, gdzie przebywa najczęściej na obszernych wybiegach z antylopami czy żyrafami – podobnie też w ZOO we Wrocławiu.
    W wielu ogrodach zoologicznych uzyskuje się systematyczny przychów strusi, w Polsce po raz pierwszy wykluły się w ZOO w Łodzi w 1973 roku. Pisklęta strusi w ogrodach zoologicznych zwykle wylęgają się w inkubatorach. We wrocławskim ZOO także hodujemy od lat strusie i z sukcesem są rozmnażane.