Terrarium ZOO Wrocław – co można tam zobaczyć?
Terrarium ZOO Wrocław jest jednym z największych i najstarszych pawilonów w na naszym terenie. Żaden ogród zoologiczny nie może się obejść bez ekspozycji gadów, płazów, owadów i pajęczaków. Nasza kolekcja jest naprawdę imponująca.
Gmach Terrarium powstał w 1885 roku. Do 1945 roku mieściła się tu restauracja i sala balowa, a w czasie trwania Wystawy Ziem Odzyskanych w 1948 roku zlokalizowano tu „Pawilon Wsi”. Obecnie znajduje się tu ekspozycja gadów, płazów i bezkręgowców, Motylarnia, a także pawilon Smoków Indonezji, gdzie można oglądać warany.
Zapraszamy na krótką wędrówkę po Terrarium i prezentujemy 14 wybranych gatunków zwierząt, przy których warto zatrzymać się na dłużej. Na zdjęciu po lewej młody żółw McCorda (żółw wężoszyi).
Drzewołaz plamisty
Jaszczurka krokodylowa
Ubarwienie drzewołazów świadczy o ich toksyczności, a to ile toksyn ma w sobie żaba, zależy od jej pożywienia. Żywi się bowiem produkującymi jad owadami. W warunkach zoo żaby nie mają dostępu do takiego pokarmu, a tym samym nie są tak groźne jak w naturze. Toksyna niektórych drzewołazów może zabić i jest wykorzystywana przez amazońskich Indian do zatruwania grotów strzał. Wydzielana jest ona przez skórę. Drzewołazy nie są jadowite w takim znaczeniu jak węże – nie posiadają zębów jadowych czy jadu jako takiego, który wstrzykują ofierze. Toksyczność jest ich cechą obronną, a spożycie drzewołazów dla wielu gatunków skończyłoby się śmiercią. Co ciekawe, samice i samce drzewołaza plamistego różnią się kształtem przyssawek na końcach palców. U samic są one okrągłe, a u samców sercowate.
Nietypowa jaszczurka krokodylowa (inaczej krokodylowata) potrafi bardzo mocno gryźć, a swoją nazwę zawdzięcza łuskom na ogonie przypominającym te, jakie mają krokodyle. W odróżnieniu od innych jaszczurek, lubi niskie temperatury nieprzekraczające 15 stopni Celsjusza. Nazywana jest także „śpiącą jaszczurką”, gdyż przez długi czas potrafi pozostawać w bezruchu, oszczędzając energię. Występuje w naturze w Chinach i Wietnamie, a w naturalnej medycynie wschodniochińskiej części jej ciała wykorzystywane są jako środek nasenny. Głównym zagrożeniem dla tego gatunku jest utrata siedlisk poprzez rozwój rolnictwa i wysuszanie strumieni oraz nielegalny handel, głównie w obrębie Chin. To żywa skamielina – jaszczurka krokodylowa żyła na ziemi w czasach dinozaurów i należy do prastarej rodziny gadów.
Waran błękitny
Tyflonektes
Spośród wszystkich waranów w Terrarium ZOO Wrocław, ten jest jednym z mniejszych. Poluje na ptaki, owady i gryzonie oraz wyjada jaja. Prowadzi nadrzewny tryb życia. Dorasta do 110 cm długości, z czego większość stanowi chwytny ogon pomagający mu wspinać się po drzewach. Ten piękny waran to endemit Indonezji. Wyróżnia się piękną błękitną barwą, a jego uroda sprawia, że często pada ofiarą nielegalnego handlu. Jest to problem na dużą skalę, a cena jednego osobnika odłowionego w naturze potrafi wynieść nawet 1500 dolarów amerykańskich. Kolejny powód, dla którego ten gatunek jest zagrożony wyginięciem, to wylesianie nizinnych lasów deszczowych, w których występują warany błękitne.
Czy to wąż? Ryba? A może pływający „robak”? Nie, to płaz, tyflonektes, który jak na płaza ma bardzo niecodzienny kształt. Jego długie obłe i pozbawione łusek ciało, przypominające ciało węża lub węgorza, nie posiada wyróżniających się kończyn. Tyflonektes nie ma ogona, choć może się wydawać, że cały nim jest. Dorasta do ponad pół metra długości. To nietypowe zwierzątko nie ma wielu typowo płazich cech, ale genetycznie jest płazem. Ma płuca, choć oddycha także przez skórę. Młode po urodzeniu się oddychają skrzelami, które po kilku godzinach zanikają. Tyflonektesy potrafią żywić się nawet małymi rybami. Żyją w wodach słodkich, co jest charakterystyczne dla wszystkich płazów.
Ptasznik brazylijski
Heloderma meksykańska
To nasz największy gatunek ptasznika i zarazem jeden z największych pająków na świecie – rozstaw jego kończyn sięga nawet 20 cm. Mylnie nazywane tarantulami ptaszniki są częste w hodowlach prywatnych. Mogą budzić grozę, jednak strach bierze się w dużej mierze z niewiedzy. Co prawda ptaszniki są jadowite, ale nie są w stanie zabić człowieka. Ich jad jest stosunkowo słaby, ten najsilniejszy posiadają małe pająki, takie jak czarne wdowy dorastające do niespełna 4 cm długości, czy wałęsaki brazylijskie – niewiele większe. Bronią ptaszników brazylijskich wcale nie jest jad. W sytuacji zagrożenia wyczesują one z odwłoka szczeciniaste włoski parzące, które mogą „wystrzelić” dość wysoko w powietrze. Gdy dostaną się one na skórę lub do dróg oddechowych mogą wywołać silną reakcję alergiczną.
Dorodna i duża heloderma meksykańska jest jadowita. Jej gruczoły jadowe znajdują się w przekształconych śliniankach. Jad helodermy meksykańskiej nie jest śmiertelny dla człowieka. Ponadto istnieje mała szansa na atak ze strony tego zwierzęcia, gdyż z natury jest ono spokojne i nie szuka sobie problemów. Kiedyś myślano, że heloderma meksykańska i arizońska są jedynymi jadowitymi jaszczurkami na świecie, póki nie odkryto, że warany z Komodo także bronią się w ten sposób. Heloderma meksykańska poluje na pisklęta, które potrafi połknąć w całości, wyjada też zawartość jajek, które rozbija. Na takiej diecie potrafi dorosnąć do 90 cm długości i 4 kg masy. W razie potrzeby może nie jeść kilka tygodni i odżywia się magazynowanym w ogonie zapasem tłuszczu.
Żółw słoniowy
Żaba gigant
W Terrarium ZOO Wrocław żyje także prawdziwy gigant, jeden z największych żółwi lądowych na świecie – osiąga do 300 kg masy ciała 1,5 m długości. Dowiedziono, że potrafi żyć ponad 200 lat, natomiast jeśli wierzyć niektórym źródłom, są osobniki, które dożyły nawet 300 lat. Nasze są jeszcze dziećmi, bo urodziły się w 2008 roku, tymczasem dojrzałość płciową żółwie słoniowe osiągają w wieku 40 lat.
Kilkanaście podgatunków żółwia słoniowego można spotkać w naturze jedynie na archipelagu Galapagos. Ich praprzodek dotarł tam 2-3 mln lat temu i był przeciętnej wielkości, ale z powodu braku naturalnych wrogów wykształcił się u niego gigantyzm. W czasach kolonialnych kapitanowie statków dobijali do wybrzeży Galapagos i wyłapywali żółwie, które stanowiły dla nich zapas pożywienia. Wytrzymywały bardzo długo bez pokarmu i wody podczas oceanicznych podróży, a ich mięso uchodziło za smaczne. Dziś żółwie słoniowe są chronione.
W naszym zoo oprócz jednych z największych żółwi na świecie można zobaczyć także te najmniejsze. Żółwie plamiste dorastają do 10 cm (samice) i 6 cm (samce). Mieszkają w Afrykarium, gdyż w naturze zamieszkują Afrykę Subsaharyjską. Są krytycznie zagrożone wyginięciem.
To jedna z największych żab na świecie, dorastająca do ponad 20 cm długości i zwana żabą kurczak. Swoją nazwę zawdzięcza temu, że… smakuje jak kurczak. Sprawdzili to mieszkańcy wysp Montserrat i Dominiki, czyli jedynych miejsc, gdzie ten gatunek występuje. Ponieważ to dużej wielkości płaz, uznali, że można się nim najeść.
Od 1999 roku populacja żab gigant zmniejszyła się o 80%. Przyczyna tego leży nie tylko w kulinarnych upodobaniach mieszkańców tych wysp – populacja zmalała także po erupcjach wulkanów na Montserrat, a kolejnym ciosem są dla niej wzrosty zachorowań na grzybicę płazów. Największym i wciąż istniejącym problemem jest jednak stopniowa utrata naturalnych terenów występowania. Postępująca urbanizacja i rozwój rolnictwa nie tylko ograniczają żabie kurczak przestrzeń do życia, ale także zatruwają ją poprzez użycie toksycznych środków ochrony roślin.
Żaba gigant zjada głównie bezkręgowce, ale ze względu na swój rozmiar potrafi pożywić się nawet małymi gryzoniami. Ciekawostką jest, że nie rozmnaża się w środowisku wodnym. Kijanki rozwijają się w pianie wydzielanej przez samicę i ubijanej nogami przez samca.
Żółw Bourreta
Scynk nadrzewny
To rzadki, krytycznie zagrożony wyginięciem gad, któremu zagraża zmniejszanie się naturalnych siedlisk oraz wyłapywanie przez nielegalnych handlarzy dzikimi zwierzętami. Gatunek jest bardzo poszukiwany w międzynarodowym handlu zwierzętami domowymi oraz w azjatyckim handlu konsumpcyjnym, niezależnie od statusu ochrony prawnej we wschodnim Wietnamie, gdzie występuje w naturze. Zebrane żółwie są sprzedawane, w większości nielegalnie, za pośrednictwem sieci lokalnych pośredników. Potem są spożywane lub wywożone za granicę. Mimo coraz większego zagrożenia dla gatunku jego popularność na nielegalnym rynku handlarzy rośnie. Utratę i degradację siedlisk uważa się za znaczące, ale bardziej lokalne zagrożenie dla gatunku. Co ciekawe żółwie Bourreta posiadają ruchomy spodni pancerz (plastron).
Największy scynk w Terrarium ZOO Wrocław jest typowo nadrzewną jaszczurką potrafiącą się doskonale wspinać. Nasze osobniki zazwyczaj wybierają górne gałęzie albo półkę w lewym rogu swojego terrarium i tam należy ich wypatrywać. Prowadzą nocny tryb życia i w dzień są mniej aktywne. To największe z rodziny scynkowatych, które mogą osiągnąć nawet 75 cm długości, z czego ponad połowę stanowi ogon, który – co nietypowe dla scynków – jest chwytny i pomaga we wspinaniu się na drzewa. W naturze scynk nadrzewny żyje na egzotycznych Wyspach Salomona w Oceanii. Jest typowo roślinożerny, co widać po przyjrzeniu się roślinom na wybiegu – nasze scynki lubią je podjadać. Muszą się odpowiednio przystosować do swojej diety, dlatego młode scynki nadrzewne żywią się odchodami dorosłych, w celu wykształcenia mikroflory jelitowej.
Żaba Boudgetta
Żółw McCorda
Żaby Budgetta dużo jedzą, a ich paszcze są naprawdę szerokie. Wydaje się, że ciągle się uśmiechają, ale nie są tak łagodne, na jakie wyglądają. Bywają agresywne i żarłoczne. Jeden osobnik może zjeść drugiego, a kanibalizm występuje zarówno o dojrzałych osobników jak i kijanek. Ciekawe u tych żab jest ich zachowanie w porze suchej – potrafią zagrzebać się w ziemi i wychodzą z niej wtedy, gdy spadnie deszcz. Wybrały sobie specyficzne środowisko, bo występują na suchych i gorących terenach Ameryki Południowej, ale mimo to w środowisku wodnym. Żaby Budgetta są zagrożone przez wypas bydła i ekspansję upraw rolnych w prowincji Gran Chaco.
Ten ciekawie wyglądający gad żyje na podmokłych obszarach Indonezji i dawno nie stwierdzono go w naturze. Zamieszkuje powierzchnię zaledwie 70 kmkw na niewielkiej wyspie Roti. Na szczęście w naszym zoo rozmnaża się z powodzeniem, a na ekspozycji można go oglądać w dwóch miejscach – na piętrze mieszkają młode osobniki, a na parterze można oglądać ich rodziców. Żółwie posiadają charakterystyczną długą szyję, której co ciekawe nie wciągają do środka skorupy, a chowają w bok, składając ją niczym scyzoryk. Są krytycznie zagrożone wyginięciem, głównie z powodu nielegalnego handlu.
Żaba z Titicaca
Titicaca to jedno z najwyżej położonych jezior na świecie, na wysokości ponad 3800 m n.p.m. na granicy Peru i Boliwii. Z powodu tak dużej wysokości, panują w nim specyficzne warunki. W powietrzu jest niewiele tlenu, bo około 13 procent w porównaniu do 20,9 na poziomie morza, a woda także ma mniej tlenu niż zbiorniki położone niżej. Żaba Titicaca świetnie się do tego przystosowała. Wykształciła dodatkowe fałdy skórne, a jako że właśnie przez skórę oddycha, ma dzięki temu większą powierzchnię, którą może pobierać tlen. Żaby z Titicaca są rzadkie w ogrodach europejskich i doceniamy, że z powodzeniem rozmnażają się w Terrarium ZOO Wrocław.
Wąż długonosy znalazł się w naszej topce dzięki swojemu niecodziennemu wyglądowi. Trudno nie zauważyć długiej przypominającej nos narośli na jego głowie, od której wziął swoją nazwę. Przeznaczenie jego niby-nosa pozostaje zagadką dla biologów. Możliwe, że nie pełni on żadnej szczególnej funkcji. Piękny i soczysty zielony kolor pojawia się u tego gada dopiero po roku, a młode są brązowo-szare. Ten wąż to oportunista – zjada gryzonie, owady, czy ptaki, które przysiądą na jego gałęzi. Wybiera tereny w pobliżu wody i czasami poluje na ryby. Niestety zasięg jego występowania w Azji Południowo-Wschodniej jest ograniczany przez zabieranie naturalnych siedlisk.
Wąż długonosy
