moringa siatkowana
Gymnothorax favagineus
Status wg IUCN Red List
www.iucnredlist.org
Czy wiesz, że....
Ze względu na swoją pozycję na szczycie łańcucha pokarmowego rafy murena może stać się toksyczna, poprzez akumulacje toksyn, pochodzących od mikroskopijnych roślin morskich (Dinoflagellata), wytwarzających ciguatoksyny.
Jak wygląda moringa siatkowana?
Gatunek morskiej ryby węgorzokształtnej, druga co do wielkości po murenie olbrzymiej w rodzinie murenowatych. Osiąga długość nawet do 3 m oraz masę ciała do 18 kg, może żyć nawet ponad 30 lat. Ryby te posiadają wydłużone, muskularne, bocznie spłaszczone oraz pozbawione łusek ciało, gładką skórę, która pokryta jest ochronnym śluzem, który pomaga w przeciskaniu się w najciaśniejszych szczelinach.
Nazwa rodzaju Gymnothorax pochodzi z greckiego gymnos – co oznacza nagi i od łacińskiego thorax – klatka piersiowa. Rzeczywiście odcinek piersiowy u moringi siatkowanej jest nagi, pozbawiony łusek.
Ciało o wydłużonym kształcie stawia mniejszy opór wodzie, dlatego mureny mogą pokonywać długie dystanse bez uczucia zmęczenia.
Jednakże ryby te nie potrafią szybko pływać i gwałtownie przyspieszać. Osiągnięcie wydłużonego ciała o dużej giętkości wiąże się także ze wzrostem liczby kręgów. Murena ma ponad 200 kręgów, czyli znacznie więcej niż większość ryb, nie posiada płetw brzusznych i piersiowych, które pojawiają są jedynie w stadium larwalnym. Natomiast płetwa grzbietowa z ogonową i odbytową tworzą specjalny grzebień skórny umiejscowiony na grzbiecie ryby.
Umaszczenie moringi siatkowanej jest zasadniczo białe z czarnymi plamami, które przypominają w swojej strukturze plaster miodu. Plamy mogą zmieniać intensywność barwy jak i wielkość, w zależności od siedliska w którym mureny występują – osobniki żyjące w czystych wodach, wokół raf koralowych, mają zazwyczaj proporcjonalnie mniejsze i czarniejsze plamy, niż mureny występujące w mętnych wodach.
Głowa moringi cętkowanej jest nieduża i wąska, ściśle połączona z pozostałą częścią ciała, zaopatrzona w dwie pary nozdrzy. Przednie nozdrza mają kształt rurkowaty i są umiejscowione w pobliżu szczytu pyska, natomiast nozdrza tylne umieszczone są poniżej lub powyżej oka i mają wygląd rurki lub wgłębienia. Taka budowa nozdrzy pozwala wykorzystywać do polowań silnie rozwinięty węch, który rekompensuje bardzo słaby wzrok ryby. Moringa nie posiada wieczka skrzelowego, przez co musi otwierać i zamykać paszczę, aby wymuszać przepływ wody przez skrzela. Skrzela są malutkie, położone z dala od jamy gębowej, dlatego ryba musi przez większość dnia przebywać w szczelinach skalnych, aby usprawnić oddychanie.
Pysk mureny zaopatrzony jest w duży otwór gębowy z licznymi mocnymi, haczykowatymi zębami, umiejscowionymi w dwóch szczękach, zewnętrznej i gardłowej. Dzięki temu usprawnieniu moringa cętkowana doskonale radzi sobie z procesem rozdrabniania pokarmu. Uruchomienie szczęki gardłowej powoduje najwięcej obrażeń w obrębie dłoni u tych nurkujących turystów, którzy chcieli zaprzyjaźnić się z tymi rybami i poznać je nieco bliżej. Gdy dojdzie do takiego spotkania ryba niestety nie może zwolnić uścisku w szczęce gardłowej i jedyną szansą na zwolnienie blokady jest oderwanie kawałka ciała.
Wszystkie wymienione cechy: charakterystyczna budowa i specyficzny profil głowy, miejsce tylnego nozdrza, brak płetw piersiowych i brak linii bocznej, nie występuje u żadnej innej rodziny ryb.
Gdzie występuje moringa siatkowana?
Moringa cętkowana najlepiej czuje się w strefie przydennej ukryta wśród skał, rozpadlin skalnych i wokół raf koralowych, gdzie głębokość słupa wody nie przekracza 50 m, choć czasami zdarza się jej wypłynąć poza strefę komfortu na otwarte morze. Najczęściej siedzi z głową wystającą z jamy lub szczeliny, rzadko można ją napotkać w mętnej wodzie zatok i portów.
Moringa siatkowana jest to gatunek szeroko rozpowszechniony w wodach tropikalnych Indo-Pacyfiku, jest obecna u wybrzeży Afryki, Azji, Nowej Gwinei czy Australii.
masa ciała
długość całkowita
ilość kręgów
dystans w ciągu roku
Jak zachowuje się moringa siatkowana?
Murena to terytorialna ryba, posiada swój osobisty teren, na który inne mureny nie mają wstępu. Ze względu na słaby wzrok, moringa siatkowana to nocny drapieżnik, choć sama również pada ofiarą innych drapieżców np. barakud, węży czy strzępieli. Dzięki super wyostrzonemu węchowi może precyzyjnie namierzyć ofiarę. Mówi się o nich, że to morskie potwory, bo swoim wyglądem wzbudzają strach i respekt, ale w rzeczywistości są płochliwe i nieśmiałe. Cenią sobie prywatność i widząc intruza przy swojej kryjówce zaciekle bronią tego miejsca, dlatego wkładając rękę do szczelin czy jam, kiedy nurkujemy, należy wpierw upewnić się, czy nie ma tam mureny, inaczej może nas zaatakować w obronie własnej. Kiedyś sądzono że mureny, tak jak węże, posiadają gruczoły jadowe w pysku. Okazało się to nieprawdą. Zgadza się, że ugryzienie mureny może być niebezpieczne, ale nie z powodu jadu, tylko zakażenia bakteriami gnilnymi, których źródłem jest rozkładający się w jej paszczy pokarm. Dlatego pomimo łagodnego usposobienia tych ryb, lepiej ich nie drażnić, ani nie karmić.
Moringa siatkowana, podobnie jak inne mureny, często poddaje się zabiegom higienicznym, korzystając z pomocy ryb-czyścicieli jak np. wargatków sanitarników. W celu zasygnalizowania czyścicielowi gotowości do przyjęcia jego „usług” murena przyjmuje odpowiednią postawę ciała, zwierzę napręża się, osiągając skośną pozycję. Murena unosi do góry głowę, szeroko otwiera pysk i rozchyla pokrywy skrzelowe. Wtedy to „kosmetyczka” przystępuje do prac, w pełni ufając, że nie zostanie za chwilę pożarta. Zadaniem ryb czyścicieli jest usunięcie resztek pokarmu spomiędzy zębów, a z oskrzeli usuwa nieproszone widłonogi. Na samym końcu sprawdza całe ciało poddawanego zabiegom zwierzęcia.
Moringi siatkowane bardzo szybko pływają, dzięki temu, że mają ciało wyglądem przypominające ciało węża. Przemieszczają się w wodzie wijąc się jak szarfa lub wstęga.
Są rozdzielnopłciowe, w zasadzie nie ma u nich okresu godowego, przede wszystkim musi być ciepło i być dużo pożywienia. Zatem idealnie na gody nadaje się koniec lata. Aby odbyć gody moringi siatkowane podróżują nawet kilka miesięcy, pokonując dystans około 6000 km . Podczas podróży nie jedzą, a ich organizmy spalają własną tkankę tłuszczową i mięśniową. Samica składa nawet 10 000 jaj do wody i tutaj też następuje zapłodnienie zewnętrzne w obecności pary. Po akcie godowym osobniki dorosłe umierają a po 35-40 dniach od zapłodnienia z jaj wykluwają się półprzeźroczyste larwy w kształcie listków wierzby, które od momentu wyklucia muszą sobie radzić same. Dryfują w toni wodnej przez 8 miesięcy i w tym właśnie okresie są najbardziej narażone na ataki drapieżników.
Murena w ciągu swojego życia może przechodzić zmianę płci. Z jaja wykluwa się jako samiec, po czym po pewnym czasie niektóre osobniki zmieniają płeć i stają się samicą. Dopiero po 3 latach larwy osiągają dojrzałość płciową.
Czym żywi się moringa siatkowana?
Podstawą jej pożywienia są głównie ryby, ale nie gardzi krabami, krewetkami, mątwami, kałamarnicami. Jak jest głodna, nie gardzi członkami własnej rodziny, dotyczy to także partnera w okresie godowym. Partner jest mniejszy od samicy, więc nie ma wielkich szans na ucieczkę. Mureny są mało wybrednymi drapieżnikami, skłonne są zjeść wszystko, co się nadarzy; również chętnie zjadają padlinę, bez względu na stopień rozkładu. Stąd bierze się obecność bakterii gnilnych na ich zębach. Konkurują o pokarm z rekinami.
Zagrożenia i ochrona moringi siatkowanej
Gatunek ten nie jest masowo poławiany ze względu na prawdopodobieństwo zatrucia i zachorowania na ciguaterę. Odpoczywające w ciągu dnia, zwłaszcza większe osobniki, w szczelinach skalnych, są potencjalnym zagrożeniem dla osób kąpiących się i nurkujących, ze względu na możliwość ugryzienia.
Jak ZOO Wrocław pomaga morindze siatkowanej?
Misją ZOO Wrocław jest prowadzenie działań edukacyjnych i ochrona zagrożonych gatunków. Realizuje ją na swoim terenie, ale również poza nim. W ramach ochrony gatunkowej na terenie zoo prowadzona jest hodowla zachowawcza gatunków zagrożonych wyginięciem lub tych, które wyginęły w naturze. To też zoo, które najbardziej angażuje się w ratowanie zwierząt w środowisku naturalnym. Odwiedzając wrocławskie zoo, a zwłaszcza wybierając bilet wstępu „ZOO NA RATUNEK”, zwiedzający pomagają ocalić liczne gatunki zwierząt.
