Żuraw rajski
Anthropoides paradiseus
Status wg IUCN Red List
Czy wiesz, że....
Nazwa gatunku pochodzi od łacińskiego słowa „paradiseus” co oznacza „raj” i nawiązuje do niezwykłego wyglądu żurawia.
Jak wygląda żuraw rajski?
Żuraw rajski jest ptakiem osiągającym wysokość 100-120 cm, o rozpiętości skrzydeł 180-200 cm. Masa ciała dorosłego osobnika wynosi do 6,5 kg.
Upierzenie żurawia rajskiego jest prawie w całości szaroniebieskie. Czubek głowy ma kolor biały. Piękne długie pióra na skrzydłach ciągną się prawie do ziemi i można je pomylić z piórami ogonowymi. Ogon jest natomiast czarny i ukryty pod nimi.
Gdzie występuje żuraw rajski?
Żuraw rajski występuje głównie w Republice Południowej Afryki (RPA), a także w północnej Namibii (mała populacja lęgowa).
W Namibii gatunek ten nadal ma bardzo niską liczebność populacji – w latach 70. XX wieku wynosiła ona 138 osobników, natomiast w 2019 r. zaledwie 33 ptaki.
Żuraw rajski zamieszkuje wyżynne obszary trawiaste, czasem w pobliżu terenów podmokłych. Wykorzystuje również pastwiska i pola uprawne.
masa ciała
rozpiętość skrzydeł
wysokość
długość życia
Jak zachowuje się żuraw rajski?
Żuraw rajski jest gatunkiem monogamicznym i podczas sezonu lęgowego para gniazduje z dala od innych osobników. Gatunek ten rozmnaża się w środowiskach zdominowanych przez trawę i turzycę, preferując zaciszne łąki na dużych wysokościach, gdzie roślinność jest gęsta i krótka.
Samica składa zwykle dwa jaja, które wysiaduje razem z partnerem. Inkubacja trwa około 30 dni. Samiec odgrywa główną rolę w obronie gniazda. Początkowo wzrost piskląt najbardziej skoncentrowany jest w obrębie ich kończyn, dzięki czemu są bardzo szybkie. Pierwszy lot młodych żurawi następuje z reguły między 3 a 5 miesiącem życia.
Taniec jest powszechną czynnością wśród większości żurawi i dotyczy ptaków w różnym wieku. Powszechnie kojarzony jest z zachowaniami godowymi, jednak uważa się, że stanowi naturalną część rozwoju motorycznego żurawia i służy do radzenia sobie z agresją, rozładowaniu napięcia, a także wzmacniania więzi w parach. Zaobserwowano, że niektóre tańce podczas zalotów trwają od pół godziny do nawet czterech godzin.
Poza sezonem lęgowym żuraw rajski jest towarzyski i prowadzi koczowniczy tryb życia. Łączy się wtedy w stada liczące co najmniej 50 osobników, a czasem osiągają 300 lub więcej ptaków. Występuje na niższych wysokościach niż podczas sezonu lęgowego.
Żuraw rajski komunikuje się za pomocą głośnych, gardłowych dźwięków. Dzień spędza na żerowaniu, odpoczynku, pielęgnacji i kontaktach z innymi osobnikami. Lata z prędkością 60-70 km/h.
Czym żywi się żuraw rajski?
Żuraw rajski jest gatunkiem wszystkożernym. Odżywia się głównie pokarmem roślinnym, w tym nasionami turzyc i traw, korzeniami i bulwami.
W skład diety żurawia wchodzą także owady (np. szarańcza, koniki polne, termity, gąsienice), kraby, żaby, ryby, gady i małe ssaki. Na terenach rolniczych zjada również zboża, jak pszenica i kukurydza.
Zagrożenia i ochrona żurawia rajskiego
Żuraw rajski jest symbolem narodowym Republiki Południowej Afryki. Znajduje się na monetach i znaczkach tego kraju.
Populacja żurawia rajskiego jest niestety zagrożona z powodu utraty siedlisk (urbanizacja i wzrost populacji ludzkiej), kolizji z liniami energetycznymi, a także zatruć m.in. pestycydami stosowanymi w środowisku.
Jedną z głównych przyczyn powodującymi drastyczny spadek liczebności populacji żurawia rajskiego od lat 70. XX wieku były powszechne zatrucia gruntów rolnych (celowe lub przypadkowe). Ponadto zagrożeniem dla żurawia rajskiego jest również nielegalne chwytanie piskląt.
Rząd RPA wprowadził ochronę prawną żurawia rajskiego. Kolejne działania koncentrują się na badaniach, zarządzaniu siedliskami, edukacji nawiązaniu współpracy z prywatnymi właścicielami gruntów.
Ponadto gatunek ten znajduje się w załączniku II CITES.
Jak ZOO Wrocław pomaga żurawiowi rajskiemu?
Misją ZOO Wrocław jest prowadzenie działań edukacyjnych i ochrona zagrożonych gatunków. Realizuje ją na swoim terenie, ale również poza nim.
W ramach ochrony gatunkowej na terenie zoo prowadzona jest hodowla zachowawcza gatunków zagrożonych wyginięciem lub tych, które wyginęły w naturze. To też zoo, które najbardziej angażuje się w ratowanie zwierząt w środowisku naturalnym. Odwiedzając wrocławskie zoo, a zwłaszcza wybierając bilet wstępu „ZOO NA RATUNEK”, zwiedzający pomagają ocalić liczne gatunki zwierząt.
