szpak balijski
Leucopsar rothschildi
Status wg IUCN Red List
Czy wiesz, że....
Szpak balijski to kuzyn naszego rodzimego szpaka? Jest to gatunek endemiczny, który został odkryty dopiero w 1912 roku.
Jak wygląda szpak balijski?
Od rodzimych szpaków wyróżnia go upierzenie – jest białe za wyjątkiem czarnych końcówek lotek i sterówek oraz niebieska otoczka wokół oczu. Jest niewielkim ptakiem – jego długość ciała osiąga 25 cm, a rozpiętość skrzydeł do 55. Masa ciała szacuje się w przedziale 70-115g. Nie ma wyraźnej różnicy między samcami a samicami, chociaż pióra grzebienia u samców wydają się być nieco dłuższe.
Gdzie występuje szpak balijski?
krawędzie lasów, w tym otwarte sawanny krzewiaste i zalesione obszary sawanny. Endemit, Północno-zachodnia część Bali z małą populacją introdukowaną na małej wyspie Nusa Penida.
długość ciała
rozpiętość skrzydeł
masa
średnia wielkość lęgu
Jak zachowuje się szpak balijski?
Szpak balijski słynie z tego, że pięknie wokalizuje. Są monogamiczne, więc wiążą się w długoletnie pary, związki wzmacniane są przez wzajemne muskanie piór i popisy taneczne. Muszą być wciąż czujne. Ich naturalnym wrogiem są np. małe drapieżniki, małpy, warany i koty.
Czym żywi się szpak balijski?
Nasiona, owady (gąsienice, mrówki, termity, ważki, koniki polne, świerszcze), owoce (męczennica jadalna, figi, papaja) i okazjonalnie małe gady.
Zagrożenia i ochrona szpaka balijskiego
Nielegalne kłusownictwo, które zaopatruje handlarzy na rynku ptaków śpiewających. Chroni je załącznik I Międzynarodowej Konwencji Waszyngtońskiej (CITES)
Proponowane działania ochroniarskie: Dalsze monitorowanie trendów populacyjnych, w celu określenia, czy uwolnionym ptakom hodowlanym udaje się przeżyć. Poprawa różnorodności genetycznej populacji introdukowanej przez wprowadzenie niespokrewnionych osobników. Monitorowanie postępów na wyspie Nusa Penida, zwłaszcza pod kątem badań interakcji w rodzimej florze i faunie. Zachęcanie do pracy społecznej na rzecz poprawy warunków siedliskowych.
Szpak balijski to piękny gatunek ptaka, który całe swoje nieszczęście zawdzięcza ubarwieniu. W Indonezji jest taki przesąd, ze wszystkie zwierzęta albinosy lub białe z natury przynoszą szczęście. Konsekwencją tego jest fakt, że każdy chciał takiego szpaka u siebie mieć. Szpaki te żyły wyłącznie na wyspie Bali. Bali to jedna z najgęściej zaludnionych wysp w Archipelagu Indonezji i tak jest już od setek lat. W związku z tym środowiska szpaka balijskiego bardzo się zmieniły. Zdecydowana większość terenu to pola uprawne lub wulkany, które nie tworzyły środowisk dla tego gatunku. Już w połowie XX wieku pozostał jeden i jedyny park narodowy Bali Barat, gdzie żyły ostatnie tygrysy balijskie, bo Bali zamieszkiwał również tygrys i ten już nie istnieje. Szpak balijski przetrwał w tym parku Bali Barat, ale po wojnie stał się on bardziej dostępny i zaczęło się wyłapywanie. Ptaki te osiągały bardzo wysokie ceny i nadal się to nie zmieniło na rynku. W związku z tym jest ekonomiczne uzasadnienie odłowów tego gatunku przez kłusowników. Doprowadziło to do całkowitego wymarcia szpaka balijskiego w naturze, ale na szczęście przetrwały w hodowlach.
Jak ZOO Wrocław pomaga szpakowi balijskiemu?
O ile hodowle prywatne są tylko po to aby zaspokajać potrzeby tych, którzy chcą je trzymać w domu. O tyle te objęte programem hodowlanym w zoo są bezpieczne i służą jako podstawa do reintrodukcji. Reintrodukcje tych ptaków nie są specjalnie trudne. Ogrody zoologiczne są w stanie hodować ich sporą ilość tak by grupa 30-40 osobników mogła być wypuszczana co roku. Powołano do tego specjalną stację hodowlaną na Bali skąd te ptaki miały być wypuszczane.
Były wypuszczane, niestety zawsze kończyło się to już zawsze tak samo. Po pewnym czasie gdy kłusownicy zorientowali się, że są z powrotem w Bali Barat – następowały odłowy. A nawet był napad, który zakończył się tragicznie bo śmiercią dwóch pracowników tej stacji i kradzieżą kilkudziesięciu szpaków balijskich. Tak silny jest ten trend, tak silny jest ten przesąd, bardzo trudno jest z nim walczyć. Ogrody zoologiczne Europy prowadziły kampanię pod nazwą „Milczące Lasy” – dotyczyła ona ochrony populacji ptaków śpiewających w Indonezji na wszystkich wyspach. Część z niej dotyczyła właśnie szpaków balijskich. W tej chwili szpaki balijskie są introdukowane na wyspie na której one nigdy nie żyły. Tam są bezpieczne i jest to po prostu swego rodzaju próba. Jeżeli wszystko dobrze pójdzie za kilka lat odbędą się kolejne próby przywracania ich do parku narodowego Bali Barat i nie wykluczone, że któreś z piskląt wyklutych we wrocławskim zoo także tam trafi. Byłby to wielki sukces i wielka radość.
